Laserowa korekcja wzroku nie jest alternatywą, to „coś” znacznie lepszego

7 stycznia 2021

– Nasi pacjenci poznają świat na nowo i przechodzą niesamowite metamorfozy. Bardzo często zdarza się, że przychodzi jeden członek rodziny, a po nim zgłasza się cały sznureczek krewnych, przyjaciół i znajomych z pracy. Z okulistą dr. Janem Grzeszkowiakiem rozmawiamy o laserowej korekcji wzroku.

Panie Doktorze, na całym świecie rośnie liczba krótkowidzów, mówi się wręcz o epidemii. Dlaczego miopia jest obecnie tak powszechna?

Nie nazwałbym obecnej sytuacji „epidemią”, to raczej konsekwencja naszego stylu życia. Coraz więcej czasu spędzamy przed ekranami laptopów, tabletów i smartfonów, coraz rzadziej patrzymy w dal. Nasze oczy stale narażone tylko na obrazy znajdujące się w odległości kilkunastu czy kilkudziesięciu centymetrów, dostosowują się do nowych warunków. Metaforycznie możemy to porównać z sytuacją, kiedy na terenach dotkniętych aktywnością sejsmiczną buduje się domy absorbujące siły trzęsienia ziemi, podobnie jest z naszym układem wzrokowym, który przystosowuje się do zmieniającego się środowiska.

Proszę zauważyć, że ze względu na elektronikę, która wkroczyła w nasze życie, nawet dzieci większość aktywności wykonują z bliska. Mięśnie gałek ocznych, będąc przez dłuższy czas „w skurczu” tracą na swojej elastyczności, co prowadzi do wykształcania się krótkowzroczności. Oczywiście znaczenie mają też predyspozycje genetyczne, ale one istniały zawsze, dlatego to przede wszystkim trudniejsze warunki środowiskowe dla naszego układu optycznego są w głównej mierze przyczyną, że miopia jest obecnie tak powszechna.

Podobno czynnikiem ochronnym może być czas spędzany na dworze, czy to prawda?

Rzeczywiście istnieje cały szereg badań, który potwierdza, że ryzyko wykształcenia krótkowzroczności jest mniejsze u osób spędzających przynajmniej jedną godzinę dziennie na świeżym powietrzu. Wbrew pozorom nie chodzi tylko o skupianie wzroku na dalekich odległościach, znaczenie ma także dotlenienie organizmu i aktywność fizyczna. Innym czynnikiem ochronnym jest odpowiednia ilość snu, a także jakość oświetlenia. Korzystanie ze smartfonu czy laptopa, a nawet czytanie książki w warunkach niekomfortowego oświetlenia może indukować występowanie krótkowzroczności.

Badania pokazują, że tylko u 40 proc. krótkowidzów wada jest korygowana – czym grozi lekceważenie miopii?

Gorszym widzeniem, występowaniem bólów głowy czy zapaleń spojówek. Jednak najgorszym z możliwych wariantów jest to, że nieskorygowana wada wzroku prowadzi do niedowidzenia, czyli sytuacji, kiedy mózg przestaje korzystać z oka, które nie jest do końca skorygowane i wykształca się słabsze widzenie, niepoddające się korekcji okularami, soczewką kontaktową czy laserem w przyszłości.

Jakie zagrożenia wiążą się z wysoką krótkowzrocznością?

U osób z wysoką krótkowzrocznością, czyli powyżej -6D wzrasta ryzyko innych poważnych chorób oczu: odwarstwienia siatkówki, zaćmy, jaskry czy zmian zwyrodnieniowych siatkówki.

Istnieje wiele metod leczenia krótkowzroczności, które z nich przynoszą efekty?

Cokolwiek co koryguje krótkowzroczność działa, ale jeśli myślimy o soczewkach kontaktowych czy okularach to mamy sytuację, w której korygujemy widzenie, ale nie likwidujemy problemu.

Takie „leczenie objawowe”…

Tak, to trochę tak, jakbyśmy osobie kulejącej dali podpórkę, zamiast wyleczyć nogę. W związku z tym, już wiele lat temu wprowadzono laserową korekcję wzroku, jak również wszczepy soczewek wewnątrzgałkowych, które de facto polegają na przywróceniu układu optycznego oka do stanu prawidłowego, a tym samym likwidują problem.

Kto jest idealnym kandydatem do laserowej korekcji wzroku?

Tak, naprawdę nie ma ścisłych kryteriów, do każdego pacjenta podchodzimy indywidualnie. Z reguły są to osoby, które ukończyły 18 lat – w tym wieku wada wzroku ulega powoli stabilizacji. Do korekcji nadają się prawie wszystkie wady wzroku: krótkowzroczność do -10.0 dioptrii, nadwzroczność do +6.00 dioptrii i astygmatyzm, czyli tzw. cylinder również do +6.00 dioptrii.

Istnieje wiele metod LKW – czym wyróżnia się metoda Lentivu®?

Jest to chirurgiczna metoda, która została opakowana całym szeregiem bogatych badań diagnostycznych, umożliwiających bardzo dokładne i precyzyjne zdiagnozowanie układu optycznego. Gdybyśmy mieli porównać metodę Lentivu® do innych metod laserowej korekcji wzroku to możemy odnieść się do czasów, kiedy tradycyjną operację pęcherzyka żółciowego zastąpiono metodą endoskopową.

Czyli zamiast posługiwać się zabiegiem znacznie bardziej rozległym, stworzono zabieg znacznie bardziej delikatny dla oka. Zakres działania lasera jest mniejszy, czas zabiegu krótszy, a jego przebieg, jak i okres pooperacyjny całkowicie bezbolesny. Metoda Lentivu® umożliwia również pacjentom znacznie szybszy powrót do normalnego funkcjonowania. Z tego powodu wybierana jest przez sportowców, pilotów, pracowników służb mundurowych, zawodowych kierowców czy po prostu osoby prowadzące aktywne życie zawodowe.

Czy to znaczy, że już po tygodniu będę mogła wrócić do normalnego życia?

Nawet wcześniej – większość pacjentów uzyskuje mniej więcej 80 proc. ostatecznego efektu już następnego dnia. Może z powodzeniem korzystać z urządzeń elektronicznych czy prowadzić auto. Oczywiście nie rekomendujemy spędzania dwunastu godzin przed ekranem smartfonu, ale już dwie/trzy godziny w pierwszych dniach po zabiegu nie powinny być problemem.

Wiele osób przeraża perspektywa wiązki lasera modelującej rogówkę – czy jest to zabieg bezpieczny?

Wokół chirurgii laserowej narosło wiele mitów, a jak wiemy – mity najczęściej wywodzą się z niewiedzy. Dlatego naszą rolą, a szczególnie okulistów zajmujących LKW, jest obalenie fałszywych przekonań rzetelną wiedzą. Przyznam, że wielu pacjentów przychodzi do mnie obawami, o których Pani mówi. Pytają o bezpieczeństwo zabiegu i ryzyko powikłań. Jeszcze raz podkreślę: LKW jest zabiegiem bezpiecznym, przewidywalnym i bardzo precyzyjnym.

Można sobie wyobrazić, że do przecięcia ludzkiego włosa światłem lasera potrzeba kilkadziesiąt impulsów laserowych – taka jest jego precyzja. LKW to szybki zabieg, ale to wcale nie oznacza, że działamy pośpiesznie. Staramy się zapewnić naszym pacjentom jak największy komfort i poświęcamy im tyle czasu, ile potrzebują. Bardzo często osoby, które poddają się LKW obawiają się, czy będą w stanie wytrzymać z otwartym okiem tak długo, jednak dzięki bardzo skutecznym kroplom znosimy uczucie bólu i przeciwdziałamy potrzebie mrugnięcia – jeśli nic nas nie piecze i nie szczypie, o wiele łatwiej jest nam utrzymać oko otwarte.

Poza tym na znieczulone oko zakładamy małą podpórkę, tak by samoistnie się nie zamknęło. I co też jest ważne dla pacjentów, którzy obawiają się „gwiezdnych wojen” na oczach, światło lasera jest niewidzialne, niezależnie od tego, jaki laser do korekcji wady wzroku stosujemy. Pacjenci widzą jedynie zielony punkt, obraz się trochę rozmazuje, trochę poprawia, laser trochę brzęczy – a całość trwa zaledwie 20-30 sekund na każde oko.

Często spotykamy się z opiniami pacjentów, którzy na świeżo po zabiegu skarżą się, że widzą gorzej: „efekt halo”, gwiaździste rozbłyski, blaski. Czy powinni się niepokoić, czy może jest to typowe dla procesu gojenia?

Kiedy mówimy o tym, że pacjent może wykonywać podstawowe rzeczy od pierwszych dni po zabiegu, nie oznacza to, że osiągamy pełen efekt operacyjny. Niezależnie od tego, jaką metodę wybierzemy i jaką mamy wadę wzroku, proces gojenia wynosi prawie rok. Tkanka rogówki jest tkanką, która goi się długo i dopóki nie osiągnie ona stabilności swojego kształtu, to niewielkie wahania ostrości obrazu mogą się utrzymywać. Pacjent może odczuwać także okresową suchość oczu przez kilka miesięcy po zabiegu.

Bardzo często pacjenci pytają także o to, czy wada wzroku może powrócić? Czy LKW rzeczywiście zapewnia efekt na stałe?

Kształt rogówki dzięki korekcji laserowej zmieniamy na stałe, a więc anatomicznie nie ma możliwości, żeby wada wzroku wróciła. Natomiast zwłaszcza u osób w młodym wieku, które mają bardzo dużą wadę wzroku, ryzyko jej progresji jest większe. Dlatego staramy się wykonywać zabiegi, kiedy wada wzroku jest stabilna od co najmniej roku. Jeśli, co jest niezależne od wykonanego zabiegu, wada wzroku postąpi nieco w przyszłości, istnieje czasem możliwość wykonania kolejnego zabiegu, który wzmacnia efekt pierwszego.

Wielu pacjentów, którzy poddali się LKW żałuje, że zdecydowało się tak późno. Mówią: czekałem 25 lat, a mogłem zmienić swoje życie w ciągu kilkudziesięciu sekund. Jak moglibyśmy zachęcić tych, którzy jeszcze się wahają?

Takim pacjentom często odpowiadam: bardzo dobrze, że czekali Państwo 25 lat – w tej chwili dysponujemy technikami, o których wcześniej mogliśmy pomarzyć i jesteśmy w stanie zapewnić Państwu nieporównywalny komfort i precyzję. Osobom, które nadal się wahają, mogę powiedzieć, że od czasów przeprowadzenia pierwszej laserowej korekcji wzroku kilkadziesiąt lat temu technika została znacznie udoskonalona. Śmiało można stwierdzić, że LKW nie jest alternatywą dla okularów czy soczewek kontaktowych, ale „czymś” o wiele lepszym.

Tym bardziej, że coraz więcej badań pokazuje jak wiele skutków ubocznych wiąże się z noszeniem soczewek kontaktowych. Myślę, że najlepszą reklamą LKW są tysiące zadowolonych pacjentów, którzy poznają świat na nowo i przechodzą niesamowite metamorfozy. Bardzo często zdarza się, że przychodzi jeden członek rodziny, a po nim zgłasza się cały sznureczek krewnych, przyjaciół i znajomych z pracy. Dla mnie jako chirurga to niesamowita radość i satysfakcja móc zmieniać życie innych na lepsze.