Jaskra: objawy choroby oczu, które nie powinny być ignorowane.

Jaskra to choroba przewlekła diagnozowana u dorosłych, jak również niemowląt i małych dzieci, trwająca do końca życia chorego. Rozwija się powoli i podstępnie, nie dając zauważalnych objawów nawet przez kilkanaście lat! To postępująca neuropatia nerwu wzrokowego przejawiająca się występowaniem charakterystycznych zmian morfologicznych tarczy nerwu wzrokowego i warstwy włókien nerwowych siatkówki oraz odpowiadającymi im ubytkami w polu widzenia. Jakie są pierwsze objawy jaskry? Jaki jest przebieg tej choroby oczu? 

Jaskra: objawy początkowe choroby oczu. Utrudniony odpływ cieczy wodnistej z oka

Jesteś ciekawy, jakie są pierwsze objawy jaskry? Wiedz, że u 85% Pacjentów jaskra przebiega bez żadnych symptomów i podstępnie niszczy wzrok. Jest nazywana „cichą zasłonką”, gdyż w jaskrze uszkodzenie pola widzenia następuje od obwodu tarczy wzrokowej, co jest dla chorych przez wiele lat niezauważalne, gdyż mózg wypełnia ubytki jasnymi plamami. Niestety jaskra najczęściej rozwija się w obojgu oczach, ale jej postęp jest zazwyczaj niesymetryczny. Uszkodzenie wzroku Pacjent odczuwa, dopiero gdy nerw wzrokowy jest już niemal całkowicie zniszczony i choroba obejmuje centrum widzenia.

Jest to choroba całkowicie bezbolesna, nie powoduje podrażnienia oka. Pierwsze objawy jaskry nie wiążą się także z żadnymi problemami podczas czytania. Dopiero w zaawansowanym stadium choroby pole widzenia jest bardzo ograniczone i występuje tzw. widzenie lunetowate, które w stadium końcowym zanika.

U 15% chorych na jaskrę może dochodzić do przejściowego wzrostu ciśnienia w gałce ocznej do 30-40 mmHg. Zaburzenia w produkcji i odpływie cieczy wodnistej powodują objawy jaskry. Chory odczuwa wtedy ból oka, głowy oraz zaburzenia widzenia pod postacią kół tęczowych przy patrzeniu na źródło światła (tzw. efekt „halo”) lub zamglone widzenie. Niekiedy ciśnienie w oku wzrasta do 50-90 mmHg – jest to tzw. ostre zamknięcie kąta przesączania (dawniej nazywane ostrym atakiem jaskry), któremu towarzyszą:

• zaczerwienienie oka,
• znaczne pogorszenie widzenia,
• bardzo silny ból oka i głowy,
• nudności i wymioty.

Jest to pilny stan okulistyczny wymagający natychmiastowego leczenia. Bez właściwej interwencji lekarskiej w przypadku ostrego ataku jaskry może w ciągu kilkudziesięciu godzin doprowadzić do całkowitej utraty widzenia.

Jak rozpoznać jaskrę? Badania diagnostyczne

Jeżeli wyjaśniliśmy już, jak rozwija się jaskra objawy początkowe choroby są Ci znane, możemy przejść do omówienia diagnostyki i sposobów leczenia. Jakie badania wykonują specjaliści naszej kliniki Optegra w kierunku rozpoznawania jaskry? Należy wymienić m.in.:

• badanie przedniego i tylnego odcinka oka,
• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
• pomiar grubości rogówki,
• badanie pola widzenia,
• badanie kąta przesączania,
• stereoskopową ocenę tarczy n. II,
• ocenę grubości warstwy włókien nerwowych i kompleksu komórek zwojowych siatkówki (OCT),
• ocenę struktur przedniego odcinka gałki ocznej (AS-OCT),
• trójwymiarowe obrazowanie struktur przedniego odcinka gałki ocznej.

Jak podkreślają lekarze okuliści, jaskra jest często wykrywana przypadkowo np. przy okazji doboru okularów lub badań okresowych. 

Jakie są sposoby leczenia jaskry?

Należy zaznaczyć, że jaskra jest chorobą nieuleczalną. Tak więc leczenie jaskry pozwala zapobiec dalszej utracie widzenia (hamuje postęp choroby), w zależności od danego przypadku może obejmować terapię farmakologiczną, laserową lub chirurgiczną (trabekulektomię). Leczenie farmakologiczne zwykle obejmuje stosowanie specjalnych kropli do oczu (przeciwjaskrowych), które obniżają ciśnienie wewnątrz gałki ocznej (zbyt wysokie ciśnienie śródgałkowe to jedna z głównych przyczyn jaskry). Dzięki lekom możemy zmniejszyć produkcję cieczy wodnistej lub ułatwić jej odpływ z gałki ocznej.

Lekarz, biorąc pod uwagę rodzaj jaskry, może przeprowadzić również leczenie operacyjne (laserowe), metodą: 

• selektywnej trabekuloplastyki (SLT), 
• irydotomii (LPI),
• irydotomii laserem YAG.

Nieleczona jaskra – całkowite uszkodzenie nerwu wzrokowego

Nieleczona jaskra prowadzi zwykle (bezobjawowo) do całkowitej destrukcji nerwu wzrokowego i nieodwracalnej utraty widzenia. Gdy pacjent zaczyna zauważać, że z jego wzrokiem dzieje się coś niedobrego, często choroba jest już w bardzo zaawansowanym stadium. Dlatego tak ważna jest profilaktyka. Osoby młodsze powinny zgłaszać się do okulisty raz na dwa lata, natomiast starsze – raz w roku.

Wiele poważnych chorób okulistycznych przebiega w początkowej fazie bezobjawowo i tylko specjalistyczne badanie u okulisty pozwala na ich wczesne wykrycie. Bardzo często szybkie rozpoznanie jaskry wtórnej lub wrodzonej (warto dodać, że jaskra wrodzona występuje z częstością 1 na 10 000 urodzeń) i wdrożenie właściwego leczenia pozwala uniknąć pogorszenia widzenia, a nawet utraty wzroku.

Profilaktyka jaskry

Zastanawiasz się, jak zapobiec rozwojowi pierwszych objawów jaskry? Jedynym działaniem profilaktycznym, które możesz podjąć, są regularne badania narządu wzroku. Pomocne może okazać się tzw. badanie przesiewowe w celu wczesnego wykrycia jaskry, które obejmuje:

• przeprowadzenie wywiadu lekarskiego w kierunku jaskry,
• edukację zdrowotną w zakresie rozpoznawania pierwszych objawów jaskry,
• badanie okulistyczne przedniego i tylnego odcinka gałki ocznej ze stereoskopową oceną tarczy nerwu wzrokowego,
• badanie ciśnienia śródgałkowego,
• badanie kąta przesączania.

Osoby w wieku 40+, u których nie stwierdzono występowania jaskry, powinni poddawać się badaniom profilaktycznym co 2 lata.

FAQ

Źródła:

• https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/jaskra/73325,jaskra [dostęp: 22.01.2024 r.].