Zwyrodnienie siatkówki

Zwyrodnienie siatkówki obejmuje grupę łagodnych lub ciężkich zaburzeń w obrębie struktury siatkówki. Pojawia się zwykle w jej obwodowej części, a ryzyko powstawania tej nieprawidłowości wzrasta u pacjenta z wiekiem. Zmiany zwyrodnieniowe mogą jednak pojawić się bez wyraźnej przyczyny lub stanowić efekt uboczny innych zaburzeń narządu wzroku, np. krótkowzroczności. W wielu przypadkach zwyrodnienia siatkówki nie wymagają wdrożenia specjalistycznego leczenia. Warto jednak zgłaszać się z nimi na obserwację do lekarza przynajmniej raz w roku, by specjalista mógł ocenić postęp choroby i w porę zapobiec różnym powikłaniom. Istnieją bowiem rodzaje zwyrodnień, które mogą doprowadzić nie tylko do pogorszenia widzenia, ale też częściowego zaniku wzroku.

Rodzaje zwyrodnień siatkówki

Zwyrodnienie siatkówki to bardzo szeroki termin w okulistyce, obejmujący różne choroby oczu, które wiążą się bezpośrednio z procesami degeneracyjnymi zachodzącymi w siatkówce. Do tej grupy schorzeń możemy zaliczyć m.in. zwyrodnienie plamki żółtej (AMD), zwyrodnienie barwnikowe siatkówki oraz zwyrodnienie obwodowe. Objawy zwyrodnienia siatkówki początkowo są łagodne, ale z czasem postępują, prowadząc do trudności z widzeniem podczas czytania, pogorszenia ostrości wzroku, częstego pojawiania się mroczków przed oczami czy widzenia tunelowego. W skrajnych przypadkach może nastąpić całkowita utrata widzenia centralnego.

Zwyrodnienie plamki żółtej ADM

Zwyrodnienie plamki żółtej jest związane z wiekiem (AMD z ang. age-related macular degeneration) i najczęściej pojawia się u osób po 50-60. roku życia. Plamka żółta stanowi centralną część siatkówki oka i skupia największą ilość światłoczułych komórek, dzięki czemu zawdzięczamy jej odpowiednią ostrość wzroku w centrum naszego pola widzenia. Gdy plamka żółta ulega zwyrodnieniu, pojawiają się zaburzenia widzenia w centralnej części pola oraz zniekształcenie obrazu. 

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej obejmują m.in. nieostre widzenie, mroczki przed oczami, nakładające się na siebie litery czy odbieranie prostych linii jako falistych. Jeśli zauważymy u siebie powyższe symptomy, powinniśmy zgłosić się do okulisty. Bardzo ważna jest w tym przypadku odpowiednia diagnostyka i leczenie choroby siatkówki. Tylko w ten sposób jesteśmy w stanie powstrzymać rozwój zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem. Brak podjęcia terapii sprawi, że ciemna plama będzie się powiększać, prowadząc do zaniku widzenia centralnego. Pacjentom pozostanie jedynie widzenie obwodowe, co może znacznie obniżyć komfort życia i utrudnić wykonywanie wielu codziennych czynności. 

Retinopatia barwnikowa – zwyrodnienie barwnikowe siatkówki

Barwnikowe zwyrodnienie siatkówki, znane również jako retinopatia barwnikowa (retinitis pigmentosa), to dziedziczna choroba siatkówki oka, prowadząca do postępującej i nieodwracalnej utraty pola widzenia. Często jest ona elementem zespołów genetycznych.

W początkowym stadium przebiegu choroby na dnie oka pojawiają się niewielkie złogi barwnika, które z czasem się zagęszczają i znacząco utrudniają prawidłowe widzenie. Retinopatia barwnikowa rozwija się powoli i bywa trudna do zdiagnozowania. Pierwsze symptomy pojawiają się zwykle w młodości i nie wywołują dolegliwości bólowych, przez co łatwo je zignorować lub po prostu przeoczyć.

Wczesne objawy obejmują m.in. ślepotę zmierzchową, postępujące mroczki pod oczami i powolny zanik widzenia obwodowego. Z czasem u pacjenta pozostaje tylko tzw. widzenie lunetowe (ograniczone widzenie centralne), które z biegiem czasu również ulega pogorszeniu. W przypadku dostrzeżenia powyższych problemów wzrokowych należy pilnie odwiedzić gabinet okulistyczny. Specjalista wykona badanie dna oka, by zlokalizować złogi barwnikowe, a także pozostałe badania diagnostyczne (m.in. badanie pola widzenia i badanie elektrofizjologiczne oka) ułatwiające zdiagnozowanie choroby. Niestety, obecnie nie ma skutecznej metody leczenia retinopatii barwnikowej. Zaleca się jedynie stosowanie wysokich dawek witamin A, E i C, a także regularne wizyty kontrolne u specjalisty.

Obwodowe zwyrodnienie kraciaste siatkówki

Szczególnie niebezpiecznym typem zwyrodnienia siatkówki są zwyrodnienia powstające w jej obwodzie – mogą one doprowadzić do takich powikłań, jak pęknięcie, odwarstwienie lub przedarcie siatkówki. Ryzyko pojawienia się zwyrodnienia obwodowego siatkówki jest największe u osób, które zmagają się z patologiczną krótkowzrocznością, a także u osób w podeszłym wieku. 

Przedarcie siatkówki objawia się jako nagły spadek ostrości wzroku, ubytki w polu widzenia, błyski oczne oraz męty w oku. Uważa się, że głównym czynnikiem, mającym wpływ na odwarstwienie siatkówki, jest zwyrodnienie typu kraciastego siatkówki. Podczas badania dna oka lekarz może zauważyć charakterystyczną sieć białych linii, które tworzą wzór przypominający „kratkę”, co stanowi podstawę nazwy tej choroby.

Osoby, u których zdiagnozowane zostały zwyrodnienia obwodu siatkówki, mogą uniknąć ciężkich powikłań w postaci przedarcia, pęknięcia czy rozwarstwienia siatkówki, decydując się na leczenie zwyrodnienia laserem. Zabieg laserowy jest szybką i prostą procedurą, która pozwala na wytworzenie nowych i mocniejszych połączeń siatkówki z naczyniówką – zwłaszcza w tym miejscach, które są wyjątkowo narażone na odwarstwienie. Oczywiście, przed laserowym leczeniem siatkówki oka niezbędne jest wykonanie odpowiednich badań okulistycznych oraz wizyta konsultacyjna kwalifikująca pacjenta do zabiegu.

FAQ