Zaćma pourazowa – czy uraz oka może prowadzić do utraty wzroku?

8 kwietnia 2025

Zaćma pourazowa to jeden z rodzajów zaćmy, który rozwija się w konsekwencji doznanego urazu gałki ocznej. W tym przypadku uszkodzenie soczewki nie jest więc powiązane z wiekiem starczym oraz naturalnym osłabieniem struktur oka, jak ma to miejsce przy zaćmie starczej. Sprawdź, czy uraz oka stwarza ryzyko całkowitej utraty wzroku. Dowiedz się, jak wygląda proces leczenia zaćmy pourazowej!

Najczęstsze przyczyny zaćmy pourazowej

Zaćma pourazowa może być spowodowana  m.in. urazem:

• mechanicznym (np. uderzenie piłką, przebicie gałki ocznej ostrym przedmiotem),
• chemicznym (dostanie się do oka drażniących substancji chemicznych, zwykle kwasów lub zasad),
• promieniotwórczym (przy promieniowaniu jonizującym podczerwonym uszkodzenia pojawiają się stopniowo, a choroba może rozwijać się niezauważona przez lata. Dobrym przykładem jest np. tzw. zaćma hutnicza. Innym istotnym przykładem zaćmy pourazowej związanej z promieniowaniem jest radioterapia stosowana u osób
  z chorobami nowotworowymi). 

W niektórych przypadkach zmętnienie soczewki oka następuje po silnej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe, które uszkadza białka soczewki (tutaj podobnie progresja zwykle przebiega bardzo powoli). Jak pokazuje praktyka lekarska, do urazu może dojść także w następstwie porażenia prądem elektrycznym lub piorunem. Jednak są to bardzo rzadkie przypadki.  Wiedz, że oparzenia elektryczne o wysokim napięciu mogą też powodować szereg innych uszkodzeń struktur oka, jak np.:

• zmętnienie rogówki,
• odwarstwienie siatkówki,
• zaburzenia akomodacji,
• powstanie obrzęku i otworu w siatkówce,
• zaburzenie funkcji fotoreceptorów,
  neuropatię nerwu wzrokowego. 

Jeśli chodzi o uraz przenikający i drążący z obecnością ciała obcego wewnątrzgałkowego, niektóre materiały, jak np.: srebro, aluminium, czy złoto powodują niewielkie reakcje miejscowe. Natomiast do poważnych w tym nieodwracalnych uszkodzeń gałki ocznej mogą doprowadzić żelazo oraz miedź.

Do rozwoju zaćmy pourazowej może dojść także po przeprowadzonej operacji oczu np. w wyniku uszkodzenia soczewki.

Pamiętaj, że doznany uraz oka zwiększa ryzyko rozwoju zaćmy w późniejszym wieku (jego konsekwencje nie muszą być natychmiastowe). Szczególnie niebezpieczne jest przedostanie się do gałki miedzi lub żelaza, które są silnie toksyczne i mogą doprowadzić do poważnych czasem nieodwracalnym uszkodzeń narządu wzroku. 

Czy uraz oka (zaćma pourazowa) może spowodować ślepotę?

Zaćma pourazowa jak każdy innym rodzaj zaćmy może doprowadzić do ślepoty lub upośledzenia wzroku, co z kolei prowadzi do niepełnosprawności fizycznej oraz zawodowej. Dlatego w przypadku tej postaci choroby szczególnie ważna jest szybka pomoc medyczna. Wiedz, że Pacjenci często doznają urazów oka w trakcie pracy, dlatego warto w trosce o bezpieczeństwo i zdrowie narządu wzroku należy zadbać o odpowiednie zabezpieczenia wzroku podczas wykonywania obowiązków zawodowych (np. przy produkcji materiałów o wysokiej temperaturze).

Objawy zaćmy pourazowej u Pacjenta

Zaćma pourazowa daje różne objawy (w zależności od specyfiki i zakresu urazu). U wielu Pacjentów następuje stopniowe pogorszenie widzenia, a także:

• drżenie tęczówki przy ruchach gałki ocznej,
• dwojenie jednooczne,
• widzenie „jak przez mgłę”.
• astygmatyzm soczewkowy,
• problemy z rozpoznawaniem kolorów.

Do częstych symptomów należy spadek ostrości widzenia, problemy z oceną odległości, obecność mętów i plamek na soczewce.

Leczenie zaćmy pourazowej – kiedy konieczna jest operacja zaćmy?

Zaćma pourazowa w większości przypadków wymaga pilnej interwencji medycznej. Jeśli jest to uraz otwarty, konieczne może okazać się zszycie rogówki i usunięcia uszkodzonej soczewki – zwykle metodą fakoemulsyfikacji. U części Pacjentów konieczne jest przeprowadzenie  witrektomii tylnej (to zabieg usunięcia ciała szklistego), czy implantacja sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej. W ciężkich przypadkach, gdy doszło do zaniku gałki ocznej Pacjenta lub wymagane jest jej usunięcie, u chorego można zastosować protezy i epiprotezy wykonywane na indywidualne zamówienie przez wyspecjalizowane pracownie. Nie istnieją farmakologiczne metody leczenia zaćmy pourazowej.

Podsumowując, zaćma pourazowa nie ma związku z naturalnymi procesami starzenia soczewki. Katarakta ta i towarzyszące jej komplikacje są dla specjalistów prawdziwym wyzwaniem zarówno pod względem rozpoznania i skutecznego leczenia. U części
Pacjentów objawy pojawiają się natychmiastowo, u innych skutki uszkodzeń dają o sobie znać po upływie wielu lat od przebycia urazu.

FAQ

Źródła:

[dostęp: 08.02.2025 r.]

https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/04/ke2019.2-5.pdf

https://podyplomie.pl/okulistyka/34777,nowe-techniki-w-leczeniu-zacmy,

https://podyplomie.pl/okulistyka/18648,operacja-zacmy-pourazowej-wiele-lat-po-urazie-opis-przypadku?srsltid=AfmBOoqH6ahJGXB2VNA7GwI6E4Jcm3zkq3otV7_s2EdnkAhQPzSDiSbZ

https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobysoczewki/73341,zacma