Zaćma jądrowa. Objawy, przyczyny, diagnostyka, leczenie

31 marca 2023

Zaćma to choroba oczu, która jest jednym z najczęściej występujących schorzeń oczu na świecie.  Dotyczy soczewki oka i nieleczona powoduje, że ostrość wzroku pogarsza się, a choroba postępuje. Nieleczona zaćma może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Jednak odpowiednie leczenie powoduje, że pacjent może wrócić do pełnej sprawności widzenia. Katarakta może pojawiać się w różnych rejonach soczewki, stąd jej zróżnicowany podział. Można też wyodrębnić różne rodzaje zaćmy ze względu na inne kryteria. Na czym polega zaćma jądrowa, czym się objawia i na czym polega zabieg usunięcia zaćmy tego typu? 

Co to jest zaćma jądrowa oczu?

Zaćma jądrowa jest poważną i podstępną chorobą, która powoduje zmętnienie soczewki, które stopniowo powoduje problemy z widzeniem. Zmętnienie zlokalizowane jest w środkowej części soczewki. Tego typu zaćma jest może mocno pogarszać widzenie i powodować dwojenie jednooczne, występować tylko w jednym oku, jak i w obu. 

W przypadku tego typu zaćmy w centralnej części soczewki stwardnieniu ulega jądro soczewki, a wraz z rozwojem zaćmy jego zabarwienie zmienia barwę początkowo na kolor żółty, a następnie brązowy. Utrudnienie związane ze zmętnieniem soczewki oka znacznie utrudnia drogę światła do siatkówki oka, co powoduje problemy z wyraźnym widzeniem. Jeszcze trudniej jest chorym przebywającym w pomieszczeniach o jasnym oświetleniu, kiedy źrenica dodatkowo ulega zwężeniu, a do centrum soczewki dociera jeszcze mniej światła.

W początkowym stadium zaćma jądrowa prowadzi do krótkowzroczności, a także pozornej poprawy z bliska. Z czasem jednak na skutek coraz bardziej zmętniałej soczewki objawy się nasilają.

Różne rodzaje zaćmy

Zmętnieniu mogą ulegać różne części soczewki z wielu przyczyn, a także na różnych etapach życia. Niekiedy dochodzi do zaburzeń rozwoju oka w życiu płodowym, częściej jednak jest to zaćma nabyta, która może pojawić się z różnych powodów. Często schorzenie to dotyka ludzi w podeszłym wieku. Stąd można się spotkać z określeniem: zaćma starcza jądrowa. Można dokonać podziału zaćmy ze względu na przyczynę jej wystąpienia (np. zaćma jądrowa wrodzona), ale też inne kryteria.

Chociaż główną klasyfikacją zaćmy jest podział na schorzenie wrodzone i nabyte, można też wyróżnić podział katarakty ze względu na obszar soczewki, w którym rozwija się zaćma. Pod tym względem poza zaćmą jądrową umiejscowioną centralnie da się wyodrębnić takie rodzaje jak:

• zaćma korowa — charakteryzuje się zmętnieniem soczewki oka, ale jedynie w rejonie warstw otaczających jej jądro, co określane jest jako kora. Rozpoznanie tego typu schorzenia jest dość łatwe, ponieważ wygląda charakterystycznie i przypomina szprychy biegnące od obwodu do centrum soczewki,
• zaćma korowo-jądrowa — połączenie zaćmy jądrowej, jak i korowej pod względem charakterystycznych zmian, jak i objawów. Następuje pogorszenie ostrości wzroku oraz nienaturalne załamywanie się światła,
• zaćma podtorebkowa tylna — zmętnienie występuje pod tylną torebką soczewki, przeważnie w centrum osi widzenia. Postęp tej zaćmy odbywa się najszybciej. Wyraźne zmiany w przypadku zaćmy podtorebkowej tylnej dostrzegalne są na przestrzeni nawet kilku tygodni.

Przyczyny i objawy zaćmy jądrowej

Zaćma jądrowa jest chorobą, której najczęstszą przyczyną bywa starzenie się organizmu. Schorzenie może jednak wystąpić u osób młodszych na skutek takich chorób jak cukrzyca, zapalenie twardówki, rogówki, wystąpienia guza wewnątrzgałkowego czy urazu gałki ocznej. Przyczyny zaćmy mogą tkwić też w takich chorobach współistniejących jak jaskra dokonana, krótkowzroczność, atopowe zapalenie skóry czy niedoczynność przytarczyc.

Zaćma jądrowa może powodować podwójne widzenie, szybsze męczenie się oczu, trudności z widzeniem, ale też stopniowe pogarszanie się widzenie głębi barw. Zaćma jądrowa znacznie pogarsza też widzenie w dal i powoduje plamy przed oczami. Nieleczona może spowodować ślepotę. Zaćma jądrowa pogarsza również widzenie z bliska.

Jak zdiagnozować problemy gałki ocznej i zaćmę?

Jeżeli wyraźnie u danej osoby występują wymienione powyżej objawy, niezwłocznie należy udać się do specjalisty, aby zbadać wzrok i wykluczyć lub potwierdzić występowanie zaćmy jądrowej oka. Szczegółowym badaniem, które umożliwia postawienie trafnej diagnozy, jest badanie w biomikroskopie (lampie szczelinowej) po wcześniejszym podaniu kropli rozszerzających źrenice. Badanie polega na wpuszczeniu snopu światła przechodzącego przez soczewkę do oka pacjenta. Ocenie podlega sama soczewka, ale też ciało szkliste i dno oka. Można wówczas określić, czy u badanej osoby występuje np. zaćma jądrowa.

Leczenie zaćmy jądrowej — czy operacja zaćmy to jedyna opcja?

Czy możliwe jest przywrócenie ostrego widzenia i całkowite usunięcie takiej choroby jak zaćma jądrowa? Operacja polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej nową, wewnątrzgałkową. W tym przypadku leczenie zaćmy jądrowej za pomocą jedynie środków farmakologicznych i metod całkowicie nieinwazyjnych jest niemożliwe.

Można jednak zastosować nowoczesne i minimalnie inwazyjne metody, dzięki którym już ok. 20 minut wystarczy, aby pozbyć się schorzenia, jakim jest zaćma jądrowa. Zabieg lusunięcia zaćmy to nowoczesna, całkowicie bezbolesna metoda, po której wykonaniu pacjent od razu udaje się do domu i już po kilku dniach rekonwalescencji powraca do codziennych zajęć. 

Najczęściej zadawane pytania