Zaćma cukrzycowa – jak cukrzyca niszczy wzrok? Pierwsze objawy

8 kwietnia 2025

Zaćma cukrzycowa to choroba będąca powikłaniem ocznym cukrzycy. Schorzenie to powoduje częściowe lub całkowite zmętnienie soczewki, w związku z czym traci ona naturalną przejrzystość. W przeciwieństwie do zaćmy starczej ta postać katarakty może rozwinąć się u osób w każdym wieku, powodując problemy ze wzrokiem i tym samym upośledzając ich codzienne życie. Sprawdź, jak cukrzyca wpływa na narząd wzroku. Dowiedz się, na czym polega leczenie zaćmy cukrzycowej.

Czym jest zaćma cukrzycowa? Podstawowe informacje

Zaćma cukrzycowa to choroba oczu, która jak sama nazwa wskazuje, jest ściśle powiązana z cukrzycą. Dlaczego tak się dzieje? Wysoki poziom cukru we krwi (hiperglikemia) może zwiększyć produkcję sorbitolu w soczewce, co przyczynia się do przyspieszenia procesów jej mętnienia. Jak pokazuje praktyka lekarska, na zaćmę cukrzycową chorują osoby w różnym wieku, w tym nastolatkowie. Pamiętaj, że im wcześniejsza diagnoza, tym lepiej dla zdrowia oczu.

Zaćma cukrzycowa – przyczyny zmętnienia soczewki oka

Jak już wspomnieliśmy we wstępie, zaćma cukrzycowa jest jednym z powikłań ocznych cukrzycy, która powoduje zaburzenia pracy gospodarki węglowodanowej organizmu. Długo utrzymująca się hiperglikemia uszkadza różne narządy, w tym narząd wzroku. Wysoki poziom stężenia glukozy we krwi skutkuje np. rozwojem zaćmy cukrzycowej, która w skrajnych przypadkach grozi całkowitą utratą wzroku. Wiedz, że zaćma rozwija się powoli, przez długie lata może nie dawać żadnych objawów, usypiając Twoją czujność. Stąd lekarze podkreślają, że w związku z późnymi powikłaniami choroby cukrzycowej diabetycy powinni regularnie badać wzrok (nie rzadziej niż raz w roku). 

Problemy z widzeniem – jak cukrzyca niszczy wzrok Pacjenta?

Cukrzyca jest schorzeniem przewlekłym i ogólnoustrojowym, wpływa negatywnie na cały organizm, w tym może powodować zmiany patologiczne w gałce ocznej. Z tego względu Pacjenci z cukrzycą często obserwują u siebie pogorszenie wzroku. Choroba ta w związku z wysokim stężeniem glukozy we krwi stopniowo uszkadza naczynia krwionośne siatkówki oka, prowadząc m.in. do retinopatii cukrzycowej. W zależności od typu retinopatii może dojść u Ciebie do wysięków miękkich, nagłych krwotoków lub niedrożności naczyń. Jak już wiesz, cukrzyca zwiększa też ryzyko rozwoju zaćmy. Diabetycy częściej też zmagają się z zespołem suchego oka, co ma związek z mniejszą ilością produkowanego filmu łzowego. Inne powikłania to zaburzenia czucia rogówki prowadzące do owrzodzeń, nawracające gradówki oraz erozje rogówki.

Miej świadomość, że jednym z późnych powikłań okulistycznych związanych z cukrzycą jest ślepota całkowita!

Zaćma cukrzycowa – pierwsze objawy tej postaci katarakty

Mętnienie soczewki oka spowodowane cukrzycą daje szereg objawów, są to m.in.: 

• nieostre widzenie,
• efekt halo,
• plamki w polu widzenia, 
• problemy z oceną odległości,
• problemy z rozróżnianiem barw,
• zwiększona wrażliwość na światło,
• trudność z patrzeniem w źródło światła.

Osoby z zaćmą cukrzycową mogą mylnie sądzić, że problemy okulistyczne, których doświadczają, są skutkiem wad wzroku, a nie rozwoju choroby oczu. Stąd wielu Pacjentów udaje się na konsultacje do lekarza okulisty, gdy zaćma jest już w zaawansowanym stadium rozwoju.

Zaćma cukrzycowa – diagnostyka schorzenia

Jak przebiega proces diagnostyczny zaćmy u osób z cukrzycą typu 2 i 1 w naszej klinice okulistycznej? Najpierw specjalista przeprowadza z Tobą wnikliwy wywiad medyczny, a następnie badania okulistyczne. Zmiany chorobowe w postaci widocznych zmętnień pozwala uwidocznić m.in. badanie dna oka (oftalmoskopia, wziernikowanie dna oka). Standardem w takim przypadku jest też:

• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
• testy ostrości wzroku (pomagają określić stopień pogorszenia widzenia),
• biomikroskopia,
• badania rozpoznawania barw.

Ile trwa diagnostyka zaćmy cukrzycowej? Około 2-3 godzin.

Na czym polega leczenie zaćmy cukrzycowej? Operacja zaćmy

Zaćma będąca powikłaniem cukrzycy wymaga zajęcia się chorobą podstawową. Bardzo ważnym aspektem procesu leczenia jest więc ustabilizowanie poziomu cukru we krwi. Następnie lekarz może przeprowadzić u Ciebie zabieg usunięcia zaćmy. Operacja najczęściej jest przeprowadzana metodą fakoemulsyfikacji ultradźwiękowej. Procedurę poprzedza wizyta kwalifikacyjna do zabiegu. W trakcie spotkania lekarz okulista przeprowadza z Tobą szczegółowy wywiad, analizuje aktualny stan zdrowia i wyklucza ewentualne przeciwwskazania zabiegowe. Czy operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki jest bolesne? Nie, ponieważ lekarz stosuje specjalne krople o miejscowym działaniu znieczulającym. Cała procedura trwa do 20 minut i nie wymaga pobytu w szpitalu. Na czym w ogóle polega fakoemulsyfikacja z użyciem ultradźwięków? Chirurg wykonuje małe cięcie (około 2,2 mm) i dzięki ultradźwiękom rozbija, a następnie usuwa naturalną soczewkę zajętą zmianami chorobowymi, zastępując ją sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Wiedz, że nacięcie gałki ocznej zamyka się samoistnie, nie ma potrzeby zakładania szwów.

Jak podkreślają lekarze specjalizujący się w chirurgii okulistycznej, operacja zaćmy u diabetyka zawsze wiąże się z większym ryzykiem zakażenia po operacji. Może dojść np. do zapalenia wnętrza gałki ocznej. Przy cukrzycy należy liczyć się też z gorszym gojeniem się ran pooperacyjnych, istnieje także większe ryzyko wystąpienia pooperacyjnego torbielowatego obrzęku plamki (CME).

 U Pacjentów z cukrzycą niekiedy stosuje się też doszklistkowe podawanie leków steroidowych. Nie możemy nie wspomnieć też o profilaktyce. Bardzo ważna jest też samokontrola cukrzycy, regularne badania okulistyczne i przestrzeganie zaleceń diabetologa.

Zalecenia po operacji usunięcia zaćmy cukrzycowej

Aby uniknąć powikłań, po usunięciu zmętniałej soczewki musisz przestrzegać wszystkich zaleceń pooperacyjnych. Pamiętaj o stosowaniu specjalnych kropli z antybiotykiem. Przed wyjściem z domu zawsze zakładaj okulary przeciwsłoneczne z dobrym filtrem chroniącym przed UV. Podczas rekonwalescencji unikaj wysiłku fizycznego, basenu, sauny, kąpieli w otwartych zbiornikach wodnych. Pamiętaj, że całą listę zaleceń lekarskich otrzymasz w trakcie wizyty kwalifikującej do fakoemulsyfikacji ultradźwiękowej.

Czy można uniknąć zaćmy cukrzycowej? Profilaktyka

Jeśli chorujesz na cukrzycę, poprzez modyfikację stylu życia i regularne badania możesz zmniejszyć ryzyko zachorowania na kataraktę. Zwróć uwagę na sposób odżywiania i stosuj dietę obfitującą w produkty bogate w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, luteinę, cynk, zeaksantynę, witaminę A, E i C, a także witaminy z grupy B. Dbaj o higienę oczu, rób częste przerwy na ćwiczenia wzroku w pracy i zatroszcz się o odpowiednie oświetlenie swojego stanowiska. Pamiętaj o regularnej aktywności fizycznej, staraj się utrzymać prawidłową masę ciała i unikaj sytuacji stresujących, które mogą wpływać na poziom cukru we krwi. Jeśli zauważysz niepokojące objawy okulistyczne, jak np. spadek ostrości widzenia, czy aureole wokół źródeł światła, nie czekaj i udaj się na konsultację u specjalisty!

FAQ 

Źródła:

[dostęp: 11.02.2025 r.] https://swiatlekarza.pl/dr-hab-mariusz-nowak-powiklania-oczne-w-cukrzycy-to-nie-tylko-retinopatia/