Praca w trybie zmianowym – jakie choroby dyskwalifikują do pracy w nocy?

Nie każdy zdaje sobie sprawę, że praca w nocy znacznie obciąża organizm. Ze względu na zaburzenie naszego zegara biologicznego zwiększa ryzyko wystąpienia stanów lękowych, problemów ze snem, depresji czy chorób układu krążenia. Dowiedz się, jak wpływa na zdrowie praca wykonywana w porze nocnej. Sprawdź, jakie choroby dyskwalifikują do pracy w nocy!

Czym jest praca w nocy?

Jesteś ciekawy, czym w świetle przepisów prawa jest praca w nocy? Otóż praca nocna obejmuje 8 godzin – między 21:00 a 07:00. Zgodnie z art. 1517§ 2 Kodeksu pracy – pracownik, który wykonuje swoje zawodowe obowiązki w każdej dobie minimum 3 godziny w porze nocnej, jest osobą pracującą w nocy. Przepisy te dotyczą także ludzi, u których minimum 25% czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną.

Choroby wykluczające pracę w porze nocnej

Nie wiesz, jakie choroby dyskwalifikują do pracy w nocy? Do czynników wykluczających możliwość wykonywania pracy w nocy zaliczamy m.in.:

• przewlekłe zaburzenia snu,
• choroby tarczycy,
• padaczkę,
• cukrzycę,
• ciążę,
• ciężkie choroby serca,
• choroby nowotworowe,
• przewlekłą niewydolność nerek,
• przewlekłe choroby psychiatryczne,
• ciężkie choroby układu trawiennego.

Wiedz, że pracę w nocy możesz podjąć dopiero po uzyskaniu pozytywnej opinii lekarza medycyny pracy!

Praca w nocy a zegar biologiczny. Jakie są skutki zdrowotne pracy zmianowej?

Wyjaśniliśmy już, jakie choroby dyskwalifikują do pracy w nocy, teraz warto wspomnieć o negatywnych skutkach pracy w porze nocnej. Możemy zaliczyć do nich m.in.:

• choroby układu krążenia (np. choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze), 
• przewlekłe zaburzenia snu,
• nerwicę i stany lękowe,
• depresję,
• wypalenie zawodowe (niechęć do pracy zmianowej),
• schorzenia układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa, zaburzenia perystaltyki jelitowej),
• rozdrażnienie i zaburzenia koncentracji,
• nasilenie stosowania używek (papierosy, alkohol),
• trudności w funkcjonowaniu w życiu społecznym,
• wysoki poziom ogólnego zmęczenia organizmu. 

Niestety wszystkie te skutki mają niebagatelny wpływ nie tylko na zdrowie pracowników, ale i bezpieczeństwo pracy.

Wielogodzinna ekspozycja na sztuczne oświetlenie może zaburzyć zegar biologiczny i mieć poważne konsekwencje. Praca nocna przy mocnym, sztucznym oświetleniu męczy oczy i zwiększa ryzyko pogorszenia wzroku. Zmienne i niestandardowe godziny pracy rozregulowują układ hormonalny, powodują chroniczne zmęczenie, gdyż organizm ma obniżoną zdolność do regeneracji.

Jeśli pracujesz zmianowo, pilnuj regularnych pór posiłków, dbaj o aktywność fizyczną, stosuj zbilansowaną dietę obfitującą w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, magnez, potas i inne składniki, które mają dobroczynny wpływ na stan serca.

Jakie objawy powinny zaniepokoić każdego pracownika zmianowego? Sprawdź, kiedy udać się do lekarza

Wykonujesz pracę nocną i zastanawiasz się, jakie objawy powinny Cię zaniepokoić? Z pewnością sygnałem alarmującym jest bezsenność, która często ma związek z pracą w hałasie i ograniczonym dopływem światła dziennego (jak już wspomnieliśmy, nocne zmiany wiążą się z pracą przy sztucznym oświetleniu, które może zakłócać rytm okołodobowy).

Osoby pracujące w nocy często zauważają też problemy ze wzrokiem, mogą pogłębiać się już istniejące wady. Jeśli zauważyłeś obniżenie ostrości widzenia lub inne symptomy okulistyczne, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty! 

Dla poprawy jakości widzenia potrzebna może być korekcja okularowa lub zabieg laserowej korekcji wzroku, który w większości przypadków przywraca pełen komfort zdrowego widzenia. Możesz skorzystać metod operacyjnych o niewielkim stopniu inwazyjności, jak np. FemtoLASIK czy Lentivu®. Są one o wiele bezpieczniejsze i nowocześniejsze niż zabieg LASIK niegdyś cieszący się dużą popularnością. Procedury te nie wymagają hospitalizacji, długiej rekonwalescencji, są przeprowadzane w znieczuleniu miejscowym, dzięki czemu nie powodują bólu i trwają kilkanaście minut. 

Innymi reakcjami organizmu, które powinny wzbudzić Twoją czujność i skłonić do wizyty u lekarza są też te, które dotyczą układu pokarmowego, czyli m.in.:

• długotrwały brak apetytu,
• ciągły głód,
• zaburzenia trawienia,
• zaparcia,
• bóle żołądka.

Zgłoś się do specjalisty, jeśli wystąpi u Ciebie podwyższone ciśnienie lub masz nieprawidłowe wyniki badań hormonalnych.

Pracujesz w nocy? Praca w godzinach nocnych a badania profilaktyczne

Skoro wiesz już, jakie choroby dyskwalifikują do pracy w nocy oraz jaki wpływ na zdrowie ma praca na zmiany, powinieneś poznać nieco informacji o profilaktyce.  Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa każdy pracodawca, któremu zależy na rzetelnym wypełnieniu obowiązku dbałości o zdrowie i życie swoich pracowników, zanim dopuści Cię do pracy w systemie zmianowym (porze nocnej), powinien skierować Cię na wstępne badania profilaktyczne. Wówczas od lekarza medycyny pracy uzyskasz (bądź też nie) orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy w systemie zmianowym.

Podsumowując, zakłócanie biologicznego zegara spowodowane pracą zmianową ma duży wpływ na organizm. Tzw. „nocki” powodują zmiany w gospodarce hormonalnej, temperaturze ciała, układzie trawiennym i funkcjonowaniu mózgu. Dlatego (w trosce o zdrowie) jeśli możesz, ustal z pracodawcą pracę w dziennych godzinach.  Warto dodać, że w medycynie znana jest nawet jednostka chorobowa, tzw. zespół nietolerancji pracy zmianowej (ZNPZ).

FAQ

Źródła:

• https://www.rp.pl/prawo-w-firmie/art2807841-praca-wykonywana-w-porze-nocnej-najpierw-badania-pozniej-nocna-zmiana [dostęp: 13.12.2023 r.]
• https://www.infor.pl/prawo/praca/czas-pracy/72694,Kto-nie-moze-pracowac-w-porze-nocnej.html
• https://zdrowie.pap.pl/psyche/praca-zmianowa-zaburza-zegar-biologiczny [dostęp: 13.12.2023 r.]