Oftalmoplegia — co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie

Oftalmoplegia (ophthalmoplegia) określana jest często jako porażenie międzyjądrowe. I chociaż charakterystyczne dla tej przypadłości jest opadanie powiek, ta choroba nie należy do schorzeń narządu wzroku, a układu nerwowego. Dolegliwość obejmuje zaburzenia czynności zewnętrznych lub wewnętrznych mięśni gałki ocznej, które są unerwiane przez nerw okoruchowy. Zjawisku towarzyszą charakterystyczne objawy kliniczne, takie jak np. oczopląs. Nasilenie porażenia, jak i jego leczenie ściśle zależą od przyczyny występowania oraz stanu nerwu okoruchowego. Na czym polega ta nieprawidłowość neurologiczna, jakie są jej przyczyny i co zrobić, aby ją wyleczyć?

Oftalmoplegia – co to jest?

Oftalmoplegia jest określana z języka angielskiego jako Internuclear Ophthalmoplegia. To zespół objawów neurologicznych, które są wywołane przez uszkodzenie pęczka podłużnego przyśrodkowego. To charakterystyczne pasmo włókien nerwowych, które biegną od górnego odcinka śródmózgowia odcinka szyjnego rdzenia kręgowego. Zawarte są w nich włókna rozpoczynające się w jądrach nerwów czaszkowych, jądrze śródmiąższowym i jądrach przedsionkowych. Cała ta struktura i splot odpowiadają m.in. za koordynację ruchomości mięśni szyi, głowy i ruchy gałek ocznych pod wpływem odpowiednich bodźców. 

Porażenie międzyjądrowe jest konsekwencją nieprawidłowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, a oftalmoplegia pojawia się w sposób wtórny w stosunku do niego. 

Oftalmoplegia – przyczyny

Bezpośrednia przyczyna porażenia międzyjądrowego to jednostronne uszkodzenie pasma nerwowego, czyli pęczka podłużnego przyśrodkowego, co powoduje problemy z ruchami gałki ocznej. To właśnie wspomniane pasmo łączy jądro ruchowe nerwu okoruchowego z nerwem odwodzącym. W efekcie następuje brak koordynacji i ograniczenie działania mięśni zewnętrznych oka. Dochodzi do zaburzeń przywodzenia gałki ocznej.

Ponadto do rozwoju zarówno obustronnej, jak i jednostronnej oftalmoplegii może dojść w przypadku występowania choroby podstawowej, takiej jak:

• stwardnienie rozsiane,
• zapalenie pnia mózgu,
• encefalopatia,
• zaburzenia krążenia mózgowego i zmiany naczyniowe,
• nowotwór pnia mózgu, guzy pnia i części szyjnej,
• choroby ośrodkowego układu nerwowego,
• jamistość opuszki,
• zatrucie substancjami toksycznymi,
• zatrucie lekami.

Przyczyną wystąpienia schorzenia może być również uraz rdzenia kręgowego. W przypadku leczenia porażenia nerwu okoruchowego przyczyna wystąpienia opadnięcia powieki ma bardzo duże znaczenie. Niekiedy terapia może okazać się dość krótka i skuteczna. W innym przypadku zaburzenia ruchów gałek ocznych mogą mieć charakter trwały.

Specjaliści z kliniki Optegra dokładają jednak wszelkich starań, aby w każdym przypadku wykonać szczegółowy obraz kliniczny. Przeprowadzają też precyzyjną analizę w sytuacji, gdy w innych placówkach zmiany zostały uznane za nieodwracalne.

Jakie są objawy oftalmoplegii?

Do charakterystycznych objawów oftalmoplegii należy upośledzenie przywodzenia oka w skojarzonym ruchu gałek ocznych po stronie uszkodzenia oraz oczopląs w oku, które jest odwodzone, czyli po stronie przeciwnej do uszkodzenia. Typowe jest również dwojenie obrazu przy patrzeniu w bok i w jedną stronę, a także poziomy oczopląs dysocjacyjny. To specyficzne, bardzo szybkie ruchy poziome odbywające się mimowolnie w oku przeciwnym do uszkodzenia. 

Oftalmoplegia jest zespołem, w którym niekiedy pojawia się też zaburzenie ustawienia i ruchomości gałek ocznych, a także oczopląs pionowy. Jednym z pierwszych objawów zwłaszcza u dzieci bywa nadmierne mruganie.

Oftalmoplegia oka i opadanie powiek — diagnostyka i leczenie oftalmoplegii

Postępująca oftalmoplegia zewnętrzna wymaga leczenia. Podczas wizyty u okulisty wykonywane jest badanie, w czasie którego stwierdzane jest zazwyczaj ograniczenie ruchomości gałek ocznych. Pełna diagnostyka wymaga skierowania do poradni neurologicznej. Wykonywane są też badania obrazowe, takie jak RTG czaszki, rezonans magnetyczny, EEG czy tomografia komputerowa. 

W pozbyciu się oftalmoplegii kluczowe jest leczenie choroby podstawowej. Istnieje wówczas szansa na przywrócenie prawidłowej czynności mięśni i nerwów w obrębie szyi oraz gałek ocznych. 

FAQ

Czy oftalmoplegia to choroba oczu?

Chociaż oftalmoplegia objawia się objawia się niemożnością przywiedzenia gałki ocznej po stronie uszkodzenia, z jednoczesnym wystąpieniem oczopląsu w oku odwodzonym po stronie przeciwnej do uszkodzenia, może wystąpić również: 

• opadanie powieki, 
• dwojenie obrazu.

Żeby wykonać badanie i zdiagnozować schorzenie, warto skorzystać z oferty renomowanej kliniki Optegra.

Jak wyleczyć oftalmoplegię?

Terapia porażenia międzyjądrowego polega na leczeniu przyczyny występowania schorzenia, czyli choroby podstawowej. Warto jednak wykonać szczegółową diagnostykę oczu i wady w obrębie narządu wzroku.

Jacy specjaliści wykonują badania w klinice Optegra?

Badania wzroku, jak i inne działania w klinice Optegra przeprowadzają doświadczeni, wykwalifikowani specjaliści specjalizujący się w wielu dziedzinach okulistyki.

Źródła:

• Koziorowska-Gawron, Ewa, Sławomir Budrewicz, and Krzysztof Jadanowski. „Patofizjologia zaburzeń gałkoruchowych w niektórych schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego.” Polski Przegląd Neurologiczny 5.3 (2009): 117-122.
• Turowska-Kowalska, Jolanta, and Przemysław Nowacki. „Objawy błędnie lokalizujące w neurologii.” Polski Przegląd Neurologiczny 9.3 (2013): 120-124.