Oczopląs — możliwe przyczyny i leczenie

9 maja 2023

Oczopląs to schorzenie dotyczące oczu, które może występować u pacjentów pod kilkoma postaciami. Jednak w każdym przypadku dolegliwość jest związana z mimowolnym występowaniem ruchu gałek ocznych w różnych kierunkach. Zaburzona bywa ostrość widzenia, a niezależnie od tego, czy jest to oczopląs u dziecka, czy u osoby dorosłej, potrzebna jest konsultacja u specjalisty, badanie okulistyczne oraz przeprowadzenie innych konsultacji, jeżeli dany przypadek tego wymaga. Sprawdź, co warto wiedzieć o mimowolnych ruchach gałek ocznych, czy oczopląs jest groźny i kiedy jest wyleczalny całkowicie? 

Oczopląs – co to jest i jakie daje objawy?

Oczopląs to mimowolny ruch gałek ocznych odbywający się w rytmicznym cyklu. Dzieje się tak na skutek zaburzenia równowagi w napięciu mięśni okoruchowych, co może mieć różne przyczyny. Takie niekontrolowane ruchy mogą być wrodzone lub nabyte, a typ oczopląsu określa się w zależności od specyficznych objawów i podłoża schorzenia. Oczopląs może być rozpatrywany jako dolegliwość o naturze okulistycznej, laryngologicznej, ale też mającej podłoże na gruncie ośrodkowego układu nerwowego. 

Jak wygląda oczopląs? Objawy to nie tylko niekontrolowane ruchy gałek ocznych w górę i dół czy mimowolny stały ruch oczu w innych kierunkach. To także wychylenia oczu z mniejszym lub większym zaznaczeniem fazy szybkiej i wolnej. Niekiedy osoby z oczopląsem mają problem z koordynacją ruchową i zaburzeniami równowagi. Objaw oczopląsu to także pogarszająca się ostrość wzroku. Charakterystyczne bywa wyrównawcze ustawienie głowy, aby poprawić jakość widzenia, co jednak nie przynosi pozytywnych rezultatów.

Rodzaje oczopląsu

Można wyróżnić oczopląs wrodzony oraz oczopląs nabyty. Ze względu na ruchy gałek ocznych i kierunek oczopląsu wyróżnia się najczęściej oczopląs poziomy, pionowy i rotacyjny. Oczopląs może być również samoistny lub wywołany przez dany bodziec (oczopląs indukowany). 

W innym rozróżnieniu mimowolne ruchy gałek ocznych dzieli się na oczopląs błędnikowy, oczny, móżdżkowy, ośrodkowy oraz mieszany. Może wystąpić również oczopląs optokinetyczny (fizjologiczny) u zdrowych osób, np. podczas jazdy pociągiem lub autem na skutek szybko zmieniających się obrazów. Jednak to zjawisko trwa krótko. 

Przyczyny oczopląsu

Oczopląs występuje m.in. z przyczyn neurologicznych i laryngologicznych, a także na skutek zażywania niektórych leków, nadmiernego spożywania alkoholu i narkotyków. Jednak najczęstsze przyczyny patologiczne schorzenia to:

• zapalenie ucha wewnętrznego i przewodu słuchowego,
• hipoplazja nerwu wzrokowego,
• bielactwo,
• siatkówczak,
• stwardnienie rozsiane,
• szczelina nerwu wzrokowego,
• udar,
• uszkodzenie śródmózgowia,
• uszkodzenia podstawy czaszki,
• urazy głowy.

Istnieje również taka zależność, jak oczopląs a stres, który nasila objawy schorzenia. W trakcie leczenia jest też bardzo ważne, aby możliwie jak najbardziej ograniczyć czynniki stresujące.

Diagnostyka, rozpoznanie i leczenie oczopląsu

Leczenie mimowolnych ruchów gałek ocznych u dorosłych jest poprzedzone diagnostyką. Należy udać się do okulisty, ale może być potrzebny również neurolog lub laryngolog i wykonanie specjalistycznych badań, takich jak wideonystagmografia czy rezonans magnetyczny.

Objawy i leczenie oczopląsu są ściśle związane z przyczyną występowania schorzenia. Niekiedy wykonuje się korekcję wyrównawczą wady wzroku, stosuje właściwe szkła korekcyjne czy zalecona zostaje farmakoterapia. Czasem niezbędna jest też operacja gałek ocznych.

Źródła:

1. Gwara, Monika. „Terapia widzenia w oczopląsie.” OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology 6.3 (2019): 178-183.
2. Stojałowski, Zbigniew. „Oczopląs–jak możemy pomóc?.” Optyka (2021).

FAQ:

Czy oczopląs jest wyleczalny?

Skuteczne wyleczenie oczopląsu wiąże się z trafną diagnozą i rozpoznaniem przyczyny schorzenia, a następnie odpowiednim dobraniem metody leczenia. Stan ustawienia oczu kompleksowo i dokładnie badają specjaliści w klinice Optegra.

Jak rozpoznać oczopląs u dziecka?

W przypadku dzieci niezwykle ważne są badania profilaktyczne i regularne wizyty w ramach bilansu w pierwszych miesiącach i latach życia. Nie należy też bagatelizować objawów ewentualnego oczopląsu. Rozpoznać i wyleczyć schorzenie pomogą specjaliści Optegra.

Jaki lekarz leczy oczopląs?

W pierwszej kolejności warto udać się do okulisty. W zależności od przyczyny oczopląsu może być jednak potrzebna konsultacja neurologiczna lub laryngologiczna.