Nieleczony astygmatyzm – co może spowodować brak jego leczenia?

Astygmatyzm może pojawić się w każdym wieku, m.in. jako następstwo wypadku, choroby czy niewłaściwej higieny wzroku. Często jest uciążliwy w codziennym życiu, a zdarza się, że prowadzi do niebezpiecznych sytuacji. Jak wygląda leczenie astygmatyzmu i jakie są konsekwencje zignorowania tej wady wzroku? Co jeszcze warto o niej wiedzieć? Przeczytaj artykuł.

Czym jest astygmatyzm?

Astygmatyzm to wada wzroku, która dotyka bardzo wiele osób. Polega ona na zniekształceniu widzenia spowodowanym nieregularnym kształtem rogówki lub (rzadziej) soczewki oka.

W zdrowym oku krzywizna rogówki jest symetryczna i ma kulisty kształt, określany jako powierzchnia sferyczna. Pozwala to na równomierne skupienie na siatkówce wpadających do oka promieni świetlnych, co, przy założeniu braku innych wad wzroku, objawia się prawidłowym i ostrym widzeniem.

W przypadku astygmatyzmu rogówka jest bardziej owalna, niż ma to miejsce przy prawidłowej anatomii gałki ocznej. Przez zniekształcenie rogówki promienie świetlne wpadające do oka rozpraszają się w nieprawidłowy sposób, co skutkuje problemami z wyraźnym widzeniem obiektów zarówno z bliska, jak i z daleka. Taki efekt nazywany jest fachowo wadą refrakcji.

Astygmatyzm często towarzyszy innym wadom wzroku, takim jak krótkowzroczność lub dalekowzroczność.

Jakie są przyczyny astygmatyzmu?

Astygmatyzm występuje u osób w różnym wieku, od dzieciństwa po późną dorosłość. Może przybierać dwie postacie: nabytą, gdy wynika np. z niewłaściwego dbania o higienę wzroku, lub wrodzoną, gdy wiąże się z czynnikami genetycznymi.

W przypadku astygmatyzmu wrodzonego wada wzroku u danej osoby jest obecna od urodzenia i często związana jest z dziedzicznymi predyspozycjami, które wpływają na kształt rogówki lub soczewki. Z kolei astygmatyzm nabyty rozwija się w wyniku urazów, chorób lub zmian w oku związanych z wiekiem.

Jakie są objawy astygmatyzmu?

Osoby z astygmatyzmem mogą doświadczać rozmycia i zniekształcenia obrazu oraz trudności w rozróżnianiu szczegółów otoczenia. Często też mylą litery podczas czytania, ponieważ linie proste są w ich percepcji zakrzywione lub załamane. Wieczorami i w nocy postrzegają światła (pochodzące np. z lamp, latarń czy reflektorów samochodowych) nie jako punkty świetlne, ale rozmazane linie biegnące w różnych kierunkach.

Astygmatyzm może powodować bóle głowy oraz pieczenie i mrużenie oczu. Nieustanny wysiłek, jaki osoba z tą wadą wzroku podejmuje odruchowo, aby skorygować niewyraźne widzenie, prowadzi również do ciągłego zmęczenia oczu. Często jest także przyczyną problemów z koncentracją podczas czytania czy pracy przy komputerze.

Jak rozpoznać astygmatyzm?

Dzięki współczesnym metodom diagnostycznym astygmatyzm można efektywnie rozpoznawać i skutecznie leczyć, zapewniając pacjentom komfort i ostrość widzenia na co dzień.

Istnieje prosty test na astygmatyzm, który polega na użyciu specjalnej tablicy okulistycznej z narysowanym diagramem. Diagram ten zawiera linie ułożone pod różnymi kątami, które są jednakowo czarne i w równej odległości od siebie. Osoba badana patrzy na wzór z pewnej odległości, a jej zadaniem jest określenie, które linie są dla niej bardziej wyraźne, a które wydają się zniekształcone i powykrzywiane.

W przypadku astygmatyzmu linie poprowadzone w niektórych kierunkach mogą wyglądać na bardziej rozmyte, grubsze lub bardziej oddalone od pozostałych. Ten błąd w postrzeganiu jest spowodowany nieregularnym kształtem rogówki lub soczewki, który wpływa na sposób, w jaki światło przechodzi przez gałkę oczną. Im większy astygmatyzm, tym bardziej zniekształcony jest obraz widziany z perspektywy pacjenta.

Jak przebiega leczenie astygmatyzmu?

Tak jak i inne zagadnienia medyczne, również przypadki astygmatyzmu należy rozpatrywać indywidualnie. Jeżeli wada wzroku jest mała (nie przekracza 0,5 dioptrii). Pacjenci często nie stosują korekcji okularowej, czy soczewkowej.  Ostrość wzroku bardzo często jest nadal na poziomie 100 % bez korekcji. Jednak każdego Pacjenta należy traktować indywidualnie.

Leczenie astygmatyzmu w bardziej rozwiniętym stadium polega najczęściej na korygowaniu wzroku za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych. Szkła okularowe są specjalnie profilowane, aby kompensować nieregularny kształt rogówki, co pozwala na prawidłowe skupienie światła na siatkówce. W przypadku soczewek kontaktowych ważne jest, by były to soczewki toryczne, czyli zawierające tzw. cylindry. Przy obu tych metodach należy przede wszystkim właściwie oszacować wartość astygmatyzmu oraz dopasować prawidłowe dla wady wzroku okulary lub soczewki.

Sposobem na trwałe pozbycie się astygmatyzmu, a także innych zaburzeń widzenia, jest laserowa korekcja wzroku. Metoda ta polega na precyzyjnym modelowaniu powierzchni rogówki oka za pomocą skupionych wiązek światła o odpowiedniej długości. Zabieg ten jest zazwyczaj bezpieczny i skuteczny, a większość pacjentów zauważa poprawę widzenia już następnego dnia po zabiegu.

Indywidualną diagnostykę i plan terapii można uzyskać w gabinecie okulisty lub optometrysty.

Co może spowodować nieleczony astygmatyzm?

Regularne badanie wzroku i reagowanie na wykryte nieprawidłowości jest niezwykle istotne dla uniknięcia rozwoju choroby i związanych z tym dolegliwości. Astygmatyzm, zwłaszcza we wczesnych stadiach, może pozostać niezauważony przez dłuższy czas. Wczesna diagnoza i odpowiednia korekcja są więc kluczem do utrzymania dobrej jakości widzenia i zapobiegania pogłębianiu się wady.

Nieleczony astygmatyzm może prowadzić do obniżenia komfortu życia. Zniekształcone widzenie przyczynia się do powstawania problemów z wykonywaniem podstawowych czynności, co w konsekwencji wpływa na bezpieczeństwo i jakość życia.

Długotrwałe ignorowanie objawów astygmatyzmu może prowadzić do chronicznego zmęczenia oczu. Nadmierne wysiłki związane z próbą kompensacji niewłaściwego skupienia światła w soczewkach powodują, że mięśnie oczu pracują intensywniej, co może prowadzić do ich przewlekłego zmęczenia. Przy zaniedbaniu korekcji osoby z astygmatyzmem mogą również doświadczać częstych bólów głowy, szczególnie podczas długich sesji czytania lub pracy przy komputerze.

FAQ

Źródła:

https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.13.2.5.

https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/83545,astygmatyzm-niezbornosc