Jaskra a zaćma: najczęstsze schorzenia oczu i jak je rozpoznać? Podstawowe różnice między zaćmą a jaskrą. Objawy i leczenie

Jaskra i zaćma to dwie zupełnie różne choroby oczu, które obniżają jakość widzenia, mogą skutkować utratą wzroku i są uznawane za jedną z najczęstszych przyczyn całkowitej ślepoty (blindness) dorosłych Pacjentów na świecie. Wiele osób odwiedzających gabinet lekarza okulisty nie wie, jakie są podstawowe różnice między jaskrą a zaćmą (zwaną potocznie kataraktą).  Poznaj charakterystyczne objawy obu schorzeń okulistycznych oraz ich różne podłoże. Sprawdź, jakie możliwości terapeutyczne masz w przypadku jaskry, a z jakich metod leczenia możesz skorzystać po zdiagnozowaniu zaćmy.

Zaćma a jaskra – podstawowe różnice pomiędzy chorobami oczu. Objawy zaćmy i jaskry

Zastanawiasz się, jakie są różnice między jaskrą a zaćmą? Otóż jaskra (łac. glaucoma) stopniowo uszkadza nerw wzrokowy poprzez zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe (czyli ciśnienie cieczy wodnistej we wnętrzu gałki ocznej). Wraz z postępem choroby dochodzi do zaniku nerwu wzrokowego łączącego siatkówkę z mózgiem. W konsekwencji dochodzi do ubytków w polu widzenia (do mózgu dociera coraz mniej pełny obraz, a z czasem może całkowicie zaniknąć). Jaskra najczęściej dotyka osób starszych, choć nie oznacza to, że nie rozpoznaje się także przypadków zachorowań w młodszym wieku, zwykle choroba atakuje oboje oczu. Wyróżniamy:

• jaskrę otwartego kąta przesączania,
• jaskrę zamkniętego kąta przesączania,
• jaskrę pierwotną
• jaskrę wtórną.

Należy zaznaczyć, iż jaskra jest chorobą oczu, która późno wykryta na skutek nieodwracalnych zmian zanikowych w nerwie wzrokowym lub nieleczona powoduje ślepotę. Dlatego ogromne znaczenie ma szybka diagnostyka jaskry i wdrożenie indywidualnie dobranej terapii leczenia. Jakie czynniki predysponują do rozwoju jaskry? Są to m.in.:

• cukrzyca,
• przewlekły stres,
• nadciśnienie tętnicze,
• mała grubość rogówki,
• otyłość,
• wiek,
• rasa (Pacjenci rasy czarnej chorują częściej),
• krótkowzroczność,
• duże stężenie cholesterolu,
• nadużywanie alkoholu,
• przypadki zachorowań na jaskrę w kręgu najbliższej rodziny.

Jaskra to schorzenie, które rozwija się niezauważone przez lata. Jak rozpoznać tę chorobę, która prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego? Jak widzi chory na jaskrę? Warto zaznaczyć, iż we wczesnym stadium choroby symptomy są niespecyficzne i nienasilone. Chorzy zauważają: 

• ogólne pogorszenie ostrości widzenia,
• zawężenie pola widzenia (tzw. widzenie tunelowe),
• ból oka,
• ból głowy,
• światłowstręt,
• widzenie tzw. aureoli  wokół źródeł światła,
• zaczerwienienie oczu,
• rozmyta tęczówka oka, 
• nudności,
• wymioty,
• bóle brzucha.

W przypadku zaćmy (łac. cataracta) dochodzi do postępującego mętnienia soczewki oka do momentu, gdy staje się ona całkowicie nieprzezierna. Ta degeneracyjna choroba narządu wzroku zwykle jest diagnozowana u seniorów (tzw. zaćma starcza), choć może rozwinąć się tak naprawdę w każdym wieku. Przypadłość ta ma charakter wrodzony lub nabyty. Do czynników ryzyka zaliczamy:

• wiek,
• cukrzycę,
• jaskrę,
• tężyczka,
• palenie papierosów,
• niezdrowa dieta,
• nowotwory wewnątrzgałkowe,
• krótkowzroczność,
• praca w szkodliwych warunkach,
• przewlekłe zażywanie niektórych leków,
• uraz oka, niedoczynność przytarczyc,
• obciążenie genetyczne.

Jakie są objawy zaćmy? Pacjenci zauważają u siebie: 

• stopniowe pogarszanie się jakości widzenia,
• przymglone widzenie,
• narastającą krótkowzroczność,
• problemy z oceną odległości,
• podwójne/zniekształcone widzenie przedmiotów,
• problem z widzeniem w jasnym świetle (lepsze widzenie w pochmurny dzień),
• zaburzenia widzenia barw.

Jaskra i zaćma – jakie niepokojące objawy powinny skłonić Cię do wizyty u okulisty?

Pamiętaj, że każde problemy ze wzrokiem są wskazaniem do wizyty u lekarza okulisty, a w szczególności:

• postępująca utrata ostrości wzroku, 
• biel źrenicy, 
• światłowstręt,
• bóle oczu i głowy,
• problemy z prawidłową oceną odległości,
• trudności w skupianiu wzroku,
• dwojenie się obrazu przy patrzeniu jednym okiem.

Chcąc podkreślić różnice między jaskrą a zaćmą, należy zaznaczyć, iż katarakta jest odwracalna, natomiast jaskra ma charakter postępujący i możemy jedynie spowolnić jej rozwój. 

Na czym polega leczenie jaskry? Diagnostyka

Do podstawowych badań diagnostycznych wykorzystywanych u Pacjentów z podejrzeniem jaskry (poza wywiadem lekarskim) należy:

• pomiar ciśnienia śródgałkowego,  
• badanie dna oka,  
• badanie pola widzenia,  
• koherencyjna tomografia optyczna, 

Celem leczenia jaskry jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, co pozwala maksymalnie spowolnić postęp przypadłości. Lekarz może zalecić stosowanie kropli przeciwjaskrowych lub przeprowadzić zabiegi przeciwjaskrowe (laserowe lub chirurgiczne, czyli trabekulektomię). W zależności od typu jaskry leczenie laserowe może być przeprowadzone różnymi metodami, takimi  jak np.: selektywna trabekuloplastyka (SLT), irydotomia (LPI) i irydotomia laserem YAG. 

Przykładowo, SLT to laserowa technika, która udrażnia drogę odpływu cieczy wodnistej i nie pozostawia blizn, a w razie konieczności może być powtarzana. Operacja jaskry SLT często jest metodą pierwszego rzutu (zamiast  kropli przeciwjaskrowych) lub stanowi alternatywę dla dodatkowych leków przeciwjaskrowych.

Na czym polega leczenie zaćmy? Diagnostyka

Rozpoznanie zaćmy obejmuje szczegółowy wywiad medyczny, badanie przedniego odcinka gałki ocznej w lampie szczelinowej i badanie dna oka. Jak leczy się zaćmę? Pożądane efekty terapeutyczne daje operacja zaćmy metodą ultradźwiękowej fakoemulsyfikacji. Zabieg poprzedza konsultacja z lekarzem chirurgiem, który na podstawie wywiadu medycznego, licznych badań, i oceny ogólnego stanu zdrowia Pacjenta podejmuje decyzję o kwalifikacji do operacji usunięcia zaćmy. 

Ultradźwięki rozbijają zmętniałą soczewkę, a w jej miejsce (po zastosowaniu kropli o działaniu znieczulającym) lekarz wprowadza sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową. Cała procedura zabiegowa trwa do 30 minut i nie wymaga szczególnej rekonwalescencji ze strony Pacjenta (należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego do 6 miesięcy po zabiegu). Nacięcia operacyjne nie wymagają założenia szwów, Pacjent może wrócić do domu już w ciągu kilku godzin od zabiegu chirurgicznego.

Jeśli jesteś zainteresowany leczeniem operacyjnym zaćmy lub jaskry, zapraszamy do naszej kliniki Optegra.

FAQ

Co jest gorsze jaskra czy zaćma? 

Otóż zarówno jaskra, jak i zaćma mogą doprowadzić do całkowitej utraty wzroku, dlatego nie powinny być lekceważone. Więcej informacji na ten temat zagrożeń dla zdrowia, jakie niosą ze sobą te choroby oczu, mogą udzielić Ci nasi wykwalifikowani i doświadczeni specjaliści. 

Czy operacja zaćmy i jaskry jest bezpiecznym zabiegiem?

Tak, zabieg usunięcia zaćmy oraz jaskry cechują się wysokim profilem bezpieczeństwa, są wykonywane przez najlepszych specjalistów z użyciem nowoczesnego sprzętu medycznego.

Czy można mieć jaskrę i zaćmę?

Wielu Pacjentów nie zdaje sobie sprawy, iż zaćmie może towarzyszyć jaskra. Obie choroby mogą być spowodowane np. urazem gałki ocznej. Więcej informacji na temat specyfiki tych schorzeń i możliwości terapeutycznych mogą przekazać Ci doświadczeni eksperci z naszej kliniki Optegra.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobysoczewki/73341,zacma [dostęp: 14.07.2023 r.]