Jak niebieskie światło ekranowe wpływa na nasz wzrok?

Światło niebieskie – jaki może mieć wpływ na zdrowie?

Dynamiczny rozwój nowoczesnych technologii doprowadził do tego, że dziś urządzenia elektroniczne, takie jak choćby smartfony czy laptopy są nieodłącznym elementem naszej codzienności. Korzystamy z nich w pracy, podczas nauki, ale także w czasie wolnym. Trzeba jednak pamiętać, że ich wielogodzinne użytkowanie może wywoływać ból i łzawienie oczu. Szczególnie niebezpieczne dla wzroku jest tzw. światło niebieskie emitowane przez ekrany tego typu urządzeń. Czym jest światło niebieskie? Jak działa na oczy i czy można się jakoś przed nim chronić?

Czym jest światło niebieskie?

Światło niebieskie (nazywane również HEV – z ang. High Energy Visible Light) to występująca w naturze jedna ze składowych światła słonecznego. Masz z nim do czynienia na co dzień, przebywając na zewnątrz, gdzie dostarczane jest w niewielkich ilościach i wówczas nie stanowi zagrożenia dla Twoich oczu, a nawet może pozytywnie wpływać na samopoczucie i koncentrację oraz ogólną wydajność organizmu. Światło niebieskie emitowane jest również przez wszechobecne już ekrany rozmaitych urządzeń. Do jego sztucznych źródeł należą choćby: oświetlenie fluorescencyjne, wyświetlacze ciekłokrystaliczne i LED. W praktyce oznacza to, że światło niebieskie emitowane jest przez ekrany komputerów, smartfonów, tabletów, telewizorów oraz wielu innych urządzeń cyfrowych codziennego użytku. Wielogodzinne korzystanie z nich może prowadzić do dużego dyskomfortu, zmęczenia, bólu i łzawienia oczu, bólu głowy, a nawet bezsenności.

Dlaczego niebieskie światło szkodzi oczom?

Światło niebieskie jest światłem wysokoenergetycznym. Ogniskuje się w samym centrum siatkówki, a więc w tzw. plamce żółtej, gdzie bezpośrednio wpływa na melanopsynę, czyli barwnik wzrokowy regulujący rytm dobowy. Melanopsyna dobrze radzi sobie z pochłanianiem światła niebieskiego w naturze, jednak zupełnie inaczej wygląda to w przypadku jego sztucznych źródeł. W wyniku wielogodzinnego korzystania ze smartfonów, laptopów oraz innych tego typu urządzeń, może dojść do rozregulowania cyklu dobowego. Nie jest zatem wskazane korzystanie z elektroniki na krótko przed snem, ponieważ może to prowadzić do problemów z zasypianiem, a z czasem chronicznego zmęczenia, pogorszenia koncentracji, a nawet depresji. Nadmiar światła niebieskiego może powodować też tzw. cyfrowe zmęczenie wzroku objawiające się uczuciem piasku pod powiekami, pieczeniem i łzawieniem oczu. Na tym jednak nie koniec, ponieważ wolne rodniki, które wytwarzane są w czasie pochłaniania światła niebieskiego mogą prowadzić do uszkodzenia nabłonka rogówki i z czasem do rozwinięcia się zespołu suchego oka. Jak się okazuje, światło niebieskie ma także negatywny wpływ na siatkówkę, a dokładniej procesy metaboliczne, które w niej zachodzą, co może skutkować zwyrodnieniem plamki żółtej i pogorszeniem wzroku.

>> Dowiedz się więcej o chorobach siatkówki

Jak chronić oczy przed światłem niebieskim?

Aby cieszyć się zdrowymi oczami i prawidłowym widzeniem, nie musisz całkowicie eliminować światła niebieskiego ze swojego życia. Wystarczy jedynie je ograniczyć. Jeśli chcesz chronić swoje oczy, możesz skorzystać z kilku sprawdzonych sposobów.

• Sięgnij po okulary blokujące niebieskie światło

Niezależnie od tego, czy masz wadę wzroku czy nie, korzystaj z okularów blokujących niebieskie światło. Modele z powłoką antyrefleksyjną skutecznie neutralizują ilość światła niebieskiego, która dociera do oczu. To dobre rozwiązanie zwłaszcza dla osób, które każdego dnia pracują, korzystając z laptopów, tabletów oraz innych tego typu urządzeń.

• Świadomie mrugaj

Mrugaj – tylko tyle i aż tyle. Pamiętaj o tym przede wszystkim podczas pracy przy komputerze. Czytając rozmaite materiały i skupiając na nich wzrok, naturalnie mrugamy rzadziej, co wzmaga suchość oczu. Aby złagodzić to nieprzyjemne uczucie, sięgaj w razie potrzeby także po nawilżające krople, które przywrócą Ci komfort widzenia.

• Rób regularne przerwy w pracy

Pracujesz przy komputerze? Nie zapominaj o regularnych przerwach od patrzenia w ekran. Średnio co 20 minut odejdź od laptopa, spójrz przez okno, przejdź się po szklankę wody itd. Ta krótka, choćby minutowa przerwa pozwoli Twoim oczom odpocząć.

• Stosuj filtry światła niebieskiego

Coraz więcej urządzeń elektronicznych, w tym m.in. działających w oparciu o takie systemy jak Windows, Android czy iOS jest wyposażonych w specjalne funkcje podnoszące temperaturę barw na wyświetlaczach. Zadaniem takich filtrów światła niebieskiego jest zmniejszenie ilości niebieskiej składowej w wyświetlanym obrazie. Zauważalna na ekranie łagodniejsza, nieco żółta barwa ekranu jest bardziej przyjazna dla oczu, dzięki czemu nie są tak zmęczone i podrażnione po długiej i wytężonej pracy. Włączaj filtr światła niebieskiego zawsze wtedy, kiedy masz taką możliwość. Korzystaj także z tzw. trybu nocnego dostępnego np. w telefonie, dzięki czemu Twoje oczy nie będą tak zmęczone po długim patrzeniu na ekran. Jeśli Twój smartfon nie posiada takich funkcji, pobierz odpowiednią aplikację, która nieco przyciemni wyświetlacz, blokując tym samym nadmierne emitowanie światła niebieskiego. Swój komputer możesz także wyposażyć w specjalną osłonę pochłaniającą część szkodliwego promieniowania.

• Zmień telewizor

Nie musisz rezygnować z oglądania ulubionych filmów i seriali, by chronić oczy przed szkodliwym światłem niebieskim. Zamiast tego, gdy przyjdzie czas na wymianę telewizora, zainwestuj w model z ekranem OLED (organic light-emitting diode). Modele tego typu emitują bowiem dwukrotnie mniej światła niebieskiego niż jego odpowiedniki z wyświetlaczami LCD.

Choć nie da się uniknąć ekspozycji na światło niebieskie, możesz świadomie spróbować ją ograniczyć, zmniejszając tym samym ryzyko rozwoju chorób oczu i finalnie – pogorszenia widzenia. Rób regularne przerwy podczas pracy przy komputerze, korzystaj z filtrów światła niebieskiego, pamiętaj, by świadomie mrugać, a przed pójściem spać, wyłącz telewizor, odłóż tablet czy smartfon i sięgnij np. po książkę.