Wzrok a odpowiednie oświetlenie w miejscu pracy i nauki

To, w jakich warunkach pracujemy i się uczymy ma istotne znaczenie dla naszego zdrowia. Oprócz tak kluczowych kwestii, jak ergonomia, na którą składają się m.in. wysokość biurka, stopień odchylenia krzesła, podnóżek czy podstawka na laptopa, ważne jest oświetlenie stanowiska pracy. Jak nieprawidłowe oświetlenie może wpływać na wzrok? Jakie są normy natężenia oświetlenia?

Niewłaściwe oświetlenie stanowiska pracy – do czego może prowadzić?

Wbrew pozorom, prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy jest bardzo ważne, ponieważ jeśli nie zadba się o ten aspekt, może to prowadzić do zmęczenia i zaczerwienienia oczu, a czasami też wad wzroku (które w wielu przypadkach można usunąć korzystając z laserowej korekcji wzroku). Oświetlenie powinno być odpowiednio dopasowane do stanowiska oraz rodzaju wykonywanej pracy, co poprawi komfort i bezpieczeństwo osoby korzystającej z danego miejsca.

Światło jest niezbędne choćby do tego, by prawidłowo i wyraźnie widzieć kolory, kształty, ludzi czy powierzchnię roboczą. Jeśli pracownik lub uczeń nie będzie miał zapewnionej dostatecznej ilości światła, jego oczy będą szybko się męczyć. Z czasem pojawią się coraz większe trudności z rozpoznawaniem szczegółów, bóle głowy, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie oczu, kłopoty z koncentracją, a nawet większe ryzyko popełniania błędów. Co więcej, zaniedbania w zakresie oświetlenia stanowiska pracy mogą:

• nasilać ogólne zmęczenie;
• zmniejszać wydajność pracy;
• zwiększać ryzyko wypadków w czasie pracy.  

Prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy – korzyści

Zadbanie o prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy to jeden z ważniejszych czynników wpływających bezpośrednio na komfort pracowników, ich wydajność oraz samopoczucie. Do najistotniejszych zalet właściwego oświetlenia należą:

• lepsza koncentracja;
• brak uczucia zmęczenia (lub zauważalnie zmniejszone zmęczenie);
• lepsza wydajność;
• większy komfort pracy;
• bezproblemowe dostrzeganie detali.

Oświetlenie stanowiska pracy – rekomendacje

Temat oświetlenia stanowiska pracy jest na tyle ważny, że został uwzględniony m.in. w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z działem II dokumentu, pracodawcy muszą zapewnić swoim pracownikom optymalne oświetlenie dzienne w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy. Niezależnie od charakteru pracy, przestrzeń robocza powinna być równomiernie oświetlona i pozbawiona elementów potencjalnie rozpraszających wzrok. Istotne jest też natężenie światła (oznaczane luksami) – zbyt niskie może dekoncentrować, zaś zbyt wysokie – oślepiać.

Normy natężenia oświetlenia reguluje dokument PN-EN 12464-1:2012 „Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy”. Jak wynika z instrukcji, prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy powinno mieścić się w przedziale od 200 do 1000 luksów i spełniać przepisy BHP oraz normy, które je określają. Zgodnie z normami, minimalny wymagany poziom natężenia oświetlenia dla stanowisk związanych z pracą przy komputerze wynosi odpowiednio 500 luksów (praca ciągła) oraz 300 luksów (praca dorywcza).

Nie bez znaczenia jest również liczba okien – jeśli będzie ich za mało, pomieszczenie będzie niedoświetlone. Nie powinno ich być też zbyt dużo, gdyż wtedy nadmiar światła może drażnić oczy i wywoływać dyskomfort.

Optymalne oświetlenie stanowiska komputerowego

Optymalne oświetlenie stanowiska komputerowego do pracy i nauki to takie, które pozwoli na komfortowe widzenie oraz bezproblemowe rozróżnianie szczegółów. Światło nie powinno także powodować zmęczenia, pieczenia oraz zaczerwienienia oczu. Zwróć też uwagę na światło niebieskie emitowane przez ekran komputera – jego nadmiar może prowadzić do zmęczenia oczu, ich pieczenia oraz łzawienia. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule:

Najlepiej korzystać ze światła naturalnego, łączonego w razie potrzeby ze światłem sztucznym. Oświetlenie dzienne jest bowiem najkorzystniejsze dla oczu, a promienie słoneczne dodatkowo poprawiają ogólne samopoczucie, stymulują organizm do działania – z tego właśnie względu zaleca się, aby biurko zawsze było ustawione przy oknie.

Najlepiej, aby oświetlenie było równomiernie rozproszone na całe pomieszczenie. Zaleca się stosowanie zarówno lamp sufitowych (zwłaszcza z przewagą niebieskich tonów, które są najbardziej zbliżone do światła naturalnego), jak i dodatkowych źródeł światła np. na biurku. Jeśli do nauki potrzebna jest lampka biurkowa, warto ustawić ją nieco z tyłu i z boku, aby nie świeciła prosto w oczy. Taka lampka nie powinna mieć także przezroczystego klosza – dzięki temu światło będzie odpowiednio rozproszone. Co istotne, osoby praworęczne powinny mieć źródło światła z lewej strony, zaś leworęczne z prawej. Takie ustawienie lampki jest ważne, by dominująca ręka nie rzucała cienia i nie zasłaniała światła niezbędnego do pracy.