Retinopatia cukrzycowa — przyczyny, objawy, leczenie

Chorzy na cukrzycę są szczególnie narażeni na rozwój chorób oczu. Wielu z nich cierpi na jaskrę lub zaćmę, jednak to retinopatia cukrzycowa stanowi podstawowe zagrożenie dla narządu wzroku. Taki stan towarzyszy głównie nieleczonej albo słabo kontrolowanej cukrzycy. Czym jest retinopatia cukrzycowa? W jaki sposób się rozwija i co zrobić, aby wyleczyć to schorzenie? Sprawdź, co warto wiedzieć na temat tej dolegliwości, i kiedy należy udać się do optometrysty.

Czym jest retinopatia cukrzycowa?

Retinopatia cukrzycowa nazywana jest też cukrzycową chorobą oczu. To bardzo częste powikłanie występujące u osób chorujących na cukrzycę typu 1, ale też u ok. 60% osób cierpiących na cukrzycę typu 2. W przebiegu schorzenia naczynia krwionośne ulegają uszkodzeniu pod wpływem wysokiego stężenia glukozy we krwi, a to właśnie dzięki naczyniom krwionośnym siatkówka jest zaopatrywana w substancje odżywcze i tlen. Retinopatia cukrzycowa uniemożliwia więc ich swobodny transport, co powoduje szereg dolegliwości, m.in. pogorszenie ostrości wzroku.

Choroba znacznie osłabia strukturę naczyń, zagraża ich drożności i może prowadzić do całkowitej blokady drobnych naczyń, jak i większych struktur naczyniowych. Organizm w takiej sytuacji inicjuje tworzenie się nowych, patologicznych naczyń krwionośnych, jednak są one słabe, kruche i mają tendencję do pękania, powodując krwotok do wnętrza gałki ocznej. W pewnych przypadkach przyczyniają się do odwarstwienia siatkówki oka. 

U niektórych Pacjentów w przebiegu choroby płyn przecieka do obszaru plamki żółtej, powodując jej obrzęk, nieostre widzenie, a czasem znaczną utratę wzroku. To jedna z postaci retinopatii cukrzycowej, tzw. makulopatia cukrzycowa, zwana również cukrzycowym obrzękiem plamki.

Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej równie często występuje u Pacjentów z cukrzycą typu 1, jak i typu 2. Zagrożenie retinopatią i makulopatią wzrasta wraz ze stopniem zaawansowania cukrzycy, a także wiąże się z nadciśnieniem tętniczym.

Rodzaje cukrzycowej choroby oczu

Retinopatia będąca powikłaniem cukrzycy występuje pod trzema postaciami. To:

• retinopatia nieproliferacyjna — najłagodniejsza forma choroby, która wiąże się z najmniejszą liczbą możliwych powikłań. Nie wpływa zazwyczaj na jakość wzroku, ale wymaga regularnych badań okulistycznych, 
• retinopatia przedproliferacyjna — na tym etapie rozwoju choroby zauważa się objawy takie jak m.in. krwotoki, niedrożność naczyń, wysięki miękkie. W związku z tym występują zaburzenia widzenia;
• retinopatia proliferacyjna — może zdarzyć się gwałtowne pogorszenie widzenia, a także nagły krwotok, czego skutkiem bywa nawet gwałtowna utrata wzroku.

Przyczyny retinopatii cukrzycowej

Powodem występowania retinopatii cukrzycowej jest głównie cukrzyca i związany z chorobą wysoki poziom glukozy we krwi oraz podwyższone ciśnienie tętnicze. Wskutek tego błona gałki ocznej pogrubia się i zostaje zablokowany przepływ płynów do siatkówki oraz z jej obszaru. Wówczas dochodzi do wydzielania substancji mających wpływ na wytwarzanie nieprawidłowych naczyń krwionośnych i ich pękania.

Objawy retinopatii cukrzycowej

Jak rozpoznać, że pojawiła się retinopatia cukrzycowa? Pierwsze objawy bardzo trudno dostrzec.  Z upływem czasu ostrość widzenia może ulec pogorszeniu. Chorzy skarżą się też na „męty” w polu widzenia w przypadku wylewu krwi do oka lub na nieprawidłowe widzenie centralne. 

W Klinikach Optegra lekarze korzystają ze specjalistycznej aparatury, która pomaga zaobserwować rozwój niepokojących zmian okulistycznych w cukrzycy. Należą do nich:

• obrzęk plamki,
• wysięki w plamce lub jej niedokrwienie,
• odklejenie siatkówki oka,
• krwawienia śródsiatkówkowe, przedsiatkówkowe lub do ciała szklistego,
• jaskra.

Leczenie retinopatii cukrzycowej

Na pierwszym etapie terapii nasi specjaliści przeprowadzają szereg precyzyjnych badań diagnostycznych. Lekarz prowadzący dobiera sposób leczenia indywidualnie do każdego Pacjenta, co gwarantuje wysoką skuteczność działania.

Zabiegi stosowane w terapii retinopatii i makulopatii cukrzycowej to:

• laseroterapia siatkówki,
• zastrzyki do ciała szklistego
• witrektomia.

Najczęściej specjalista zleca angiografię fluoresceinową. Dzięki niej może dokładnie zbadać naczynia krwionośne z tyłu gałki ocznej. Lekarz może też skierować chorego na badanie oka (OCT), które umożliwia ocenę stanu siatkówki i plamki żółtej. Wykonywane jest również badanie dna oka.

Specjalista zaleca Pacjentowi monitorowanie zmian oraz systematyczne wizyty kontrolne. Co jeszcze jest kluczowe w terapii osób, u których występuje retinopatia cukrzycowa? Dieta i zmiana stylu życia to kluczowe elementy, które stanowią obowiązkowy punkt każdej podjętej metody leczenia cukrzycowej choroby oka. Lekarz, wybierając rodzaj terapii, bierze pod uwagę stopień zaawansowania choroby. W poważnych stadiach rozważa się leczenie zabiegowe.

Fotokoagulacja laserowa

Zaawansowaną retinopatię cukrzycową leczy się za pomocą ekspozycji laserowych siatkówki. Dzięki temu jej niedokrwione części zostają zniszczone. W rezultacie postęp choroby zostaje zatrzymany, a ryzyko powikłań się zmniejsza. To jedna z najczęściej stosowanych metod w leczeniu schorzenia, jakim jest retinopatia cukrzycowa.

Leczenie laserowe jest przeprowadzane ambulatoryjnie. Przed rozpoczęciem terapii Pacjentowi podaje się krople znieczulające i poszerzające źrenicę. Wiązka laserowa za pomocą wytwarzanego ciepła skutecznie niszczy nieprawidłowe obszary w obrębie siatkówki. Zazwyczaj fotokoagulacja laserowa trwa kilka lub kilkanaście minut, choć czas może się różnić w indywidualnych przypadkach.

Terapia przebiega na ogół bezboleśnie. Gdy chory zgłasza jakiekolwiek dolegliwości lub dyskomfort, lekarz podaje mu środki przeciwbólowe. Po zabiegu oczy są nadwrażliwe na światło z powodu rozszerzenia źrenic. Dlatego warto zabrać ze sobą okulary przeciwsłoneczne, a także zawczasu zorganizować środek transportu do domu, gdyż samodzielne prowadzenie samochodu jest niemożliwe.

Iniekcje anty-VEGF

Cukrzycowy obrzęk plamki leczy się za pomocą iniekcji anty-VEGF, które hamują przesiąkanie płynu do siatkówki. Preparat podaje się bezpośrednio do oka, do komory ciała szklistego. Terapia na ogół obejmuje od kilku do kilkunastu zastrzyków, które aplikuje się co pewien czas. Liczbę i odstępy czasowe między kolejnymi iniekcjami ustala lekarz na podstawie wyników badań i testów diagnostycznych (m.in. angiografii fluoresceinowej i OCT).

U większości Pacjentów leczenie preparatami anty-VEGF spowalnia pogarszanie się widzenia. Zdarza się, że w zaawansowanych stadiach retinopatii dochodzi do wylewów krwi do ciała szklistego oka, którym może towarzyszyć odwarstwienie siatkówki. W tym przypadku specjalista rozważa przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.

Witrektomia

W Klinice Okulistycznej Optegra stosuje się także zabiegowe leczenie retinopatii cukrzycowej. Przykładem zabiegu oczu jest witrektomia. Polega m.in. na usunięciu zmienionego ciała szklistego znajdującego się wewnątrz gałki ocznej wraz z chorymi tkankami i zastąpienia go jałowym płynem, gazem lub olejem. Zabieg witrektomii stanowi jedyną metodę leczenia ciężkich postaci retinopatii cukrzycowej.

FAQ:

Czy retinopatię cukrzycową można wyleczyć?

W zależności od stopnia zaawansowania i podjęcia leczenia okulistycznego można zahamować postęp i poprawić stan zdrowia oczu, ale nie jest to choroba, która może zostać całkowicie wyleczona.

Jakie są pierwsze objawy retinopatii cukrzycowej?

Wczesne objawy retinopatii mogą obejmować zaburzenia widzenia, zmiany w widzeniu kolorów, zmniejszenie ostrości obrazu lub jego zniekształcenie, bóle gałki ocznej, zawroty głowy czy nawet nudności.

Czy dieta w retinopatii jest skuteczna?

Dieta odgrywa ważną rolę w leczeniu i zapobieganiu retinopatii cukrzycowej, ponieważ pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu cukru we krwi. Retinopatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy, a kontrolowanie poziomu cukru jest kluczowe dla zatrzymania rozwoju choroby.