Operacyjne leczenie zeza u dzieci i dorosłych

Zez (łac. strabismus) jest schorzeniem polegającym na nierównoległym ustawieniu gałek ocznych. Dla osób chorujących na zeza problemem są nie tylko względy estetyczne, ale także zaburzenia widzenia takie jak pogorszenie ostrości wzroku czy podwójne widzenie.

W literaturze opisano wiele rodzajów zeza. Można wśród nich wymienić np. zez jednostronny (gdy stale zezuje to samo oko) oraz zez naprzemienny (gdy oczy zezują na przemian).

Zez dzieli się również ze względu na kierunek odchylenia oka:

• zbieżny (oko odchyla się w stronę nosa),
• rozbieżny (oko odchyla się w stronę skroni),
• ku górze,
• ku dołowi,
• skośny.

Tak zwany kąt zeza, czyli wielkość odchylenia zezowego, może być stały lub zmienny.

Jawny, jednostronny zez u dzieci, które nie ukończyły ośmiu lat, przyczynia się do zaburzeń pracy mózgu. Obrazy, które wysyłane są drogą nerwową z chorego oka bywają tłumione. Przyczynia się to do niedowidzenia oka zezującego. Schorzenie może prowadzić do znacznego pogorszenia widzenia, które wymaga potem długotrwałego leczenia i nie ustępuje natychmiast np. po założeniu okularów. Problem dotyczy najczęściej jednego oka i powstaje w krótkim czasie (od kilku do kilkunastu tygodni). W rezultacie, jeśli nie zostanie przeprowadzone leczenie szkłami okularowymi lub operacją zeza, możliwe jest ostre widzenie tylko jednym okiem. To przypadłość, która ogranicza zdolność do wykonywania wielu zawodów.

Jeśli zez wystąpi w wieku młodzieńczym lub u osób dorosłych – skutkuje podwójnym widzeniem. Nie prowadzi natomiast do niedowidzenia.

W zezie ukrytym dochodzi do zaburzeń równowagi napięcia mięśni ocznych. U małych dzieci na ogół nie zaburza on powstawania widzenia obuocznego. Zez ukryty ujawnia się, gdy obuoczne widzenie zostaje osłabione, co może być skutkiem urazu, ale nawet stresu czy zmęczenia. Wówczas przyczynia się do podwójnego widzenia.

Istnieje też podział zeza na towarzyszący i nietowarzyszący. Zez towarzyszący jest najczęstszą postacią zeza. W jego przebiegu oko zezujące asystuje w ruchach oku prowadzącemu, zachowując stały kąt odchylenia. Skutkiem jest niedowidzenie chorego oka.

Zez nietowarzyszący, porażenny, polega na zaburzeniu ruchów oka. Ruch w stronę porażonego mięśnia bywa znacznie osłabiony lub zupełnie niemożliwy. Może dotyczyć jednej lub obu gałek ocznych.