Jaskra – fakty i mity

NIE. U większości Pacjentów jaskra rozwija się. Pacjent cierpiący na tę chorobę nawet przez kilkanaście lat może nie mieć żadnych problemów z czytaniem, pracą przy komputerze czy prowadzeniem samochodu. W przebiegu jaskry dochodzi do stopniowego zawężania pola widzenia aż do jego zamknięcia. Ostrość wzroku (czyli tzw. widzenie centralne) do późnych stadiów jaskry może być niezmieniona, w przeciwieństwie do chorób plamki, takich jak zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD), w których krzywienie obrazów i obniżenie ostrości wzroku są pierwszymi objawami schorzenia.

NIE. Jaskra może rozwinąć się w każdym wieku. U osób obciążonych jej rodzinnym występowaniem, schorzenie częściej ujawnia się wcześniej, np. w wieku 20-30 lat. Niektóre postacie jaskry wtórnej otwartego kąta, np. jaskra barwnikowa, często rozpoznawane są u osób w wieku 20-50 lat. Ryzyko zachorowania na jaskrę istotnie rośnie z wiekiem. Osoby 70-letnie są od 3 do 8 razy bardziej narażone na zachorowanie niż osoby 40-letnie.

NIE. Jaskra występuje przy podwyższonym jak i niepodwyższonym ciśnieniu wewnątrzgałkowym. O powstaniu jaskry decyduje nie tyle wysokość ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, co jego wpływ na nerw wzrokowy. U części populacji występuje zwiększona wrażliwość nerwu wzrokowego na uszkodzenie przy prawidłowym ciśnieniu wewnątrzgałkowym. Wrażliwość nerwu wzrokowego zależy od wielu czynników m.in. właściwości biomechanicznych tarczy nerwu wzrokowego czy ukrwienia gałki ocznej. U co trzeciego pacjenta z jaskrą otwartego kąta, ciśnienie wewnątrzgałkowe mieści się w granicach normy, tj. nie przekracza 21 mmHg. I odwrotnie, u niektórych osób z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, może nie rozwinąć się jaskra.

NIE. Jaskra w ogromnej większości przypadków jest schorzeniem nie dającym istotnych dolegliwości, w tym bólu. U ok. 10% chorych na jaskrę może dochodzić do przejściowego wzrostu ciśnienia w gałce ocznej (do 30-40 mmHg), np. po dłuższym przebywaniu w ciemnym pomieszczeniu lub czytaniu. Pacjent odczuwa wtedy zaburzenia widzenia pod postacią kół tęczowych przy patrzeniu na źródło światła (efekt „halo”) lub cierpi na zamglone widzenie, któremu może towarzyszyć lekki ból oka i głowy. Silny, nieustępujący ból oka i głowy jest charakterystyczny dla ostrego ataku jaskry i dotyczy 1-2% chorych. Bolesność oka może towarzyszyć także ciężkim postaciom jaskry wtórnej np. w przebiegu cukrzycy.

NIE. Nierozpoznana lub nieleczona jaskra prowadzi do nieodwracalnej utraty widzenia. Brak subiektywnych objawów choroby nie może być powodem unikania terapii. Tylko wcześnie wykryta i prawidłowo leczona jaskra, może być skutecznie kontrolowana i w wielu przypadkach pozwala na zachowanie widzenia. Terapia powinna być zindywidualizowana, czyli „szyte na miarę” dla każdego pacjenta, tak aby spowolniła tempo pogarszania pola widzenia i jednocześnie umożliwiła zachowanie jakości życia.

NIE. Brak krewnych chorujących na jaskrę nie wyklucza możliwości zachorowania. Mieliśmy pacjentów, którzy byli jedynymi chorymi na jaskrę w rodzinie. Pierwotna przyczyna tej choroby nie jest znana. Genetyczne pochodzenie jaskry można wykryć u zaledwie 5-6% chorych, u których to schorzenie najczęściej rozwija się w młodym wieku. U większości chorych jaskra pojawia się w dojrzałym lub starszym wieku. Wtedy udział czynników genetycznych w promowaniu jaskry wydaje się mieć mniejsze znaczenie niż pozostałych czynników ryzyka czy procesów starzenia.

NIE. Nie znana jest profilaktyka jaskry otwartego kąta. U osób zdrowych jedynym sposobem zapobiegania utracie widzenia z powodu jaskry jest regularne wykonywanie badań diagnostycznych (przynajmniej raz na 2 lata). Tylko dzięki temu można wcześnie zdiagnozować chorobę i rozpocząć odpowiednie leczenie. U bardzo małej grupy osób, cechujących się budową gałki ocznej predysponującą do zamknięcia kąta przesączania, wczesne przeprowadzenie leczenia laserowego może zapobiec powstaniu jaskry zamkniętego kąta.