Retinopatia nadciśnieniowa – jak wyglądają objawy i diagnostyka?

23 września 2024

Nadciśnienie tętnicze należy do najgroźniejszych czynników wywołujących choroby układu sercowo-naczyniowego. Przy jego występowaniu może dochodzić do wielu powikłań, w tym do uszkodzenia wzroku wywołanego tzw. retinopatią nadciśnieniową. Jeśli chcesz poznać informacje na temat objawów i leczenia tej choroby, przeczytaj poniższy artykuł.

Co to jest retinopatia nadciśnieniowa?

Retinopatia nadciśnieniowa to choroba oczu, która stanowi jedno z poważnych powikłań występujących w siatkówce w przebiegu nadciśnienia tętniczego. Siatkówka to tkanka odpowiedzialna za odbieranie bodźców wzrokowych, która znajduje się w tylnej części oka. W wyniku retinopatii dochodzi do zmian w obrębie odżywiających ją naczyń krwionośnych, co może mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia narządu i utrzymania zdolności widzenia.

Warto dodać, że nadciśnienie tętnicze może prowadzić również do innych powikłań związanych z różnymi układami i narządami ciała. W przypadku narządu wzroku bywa m.in. przyczyną uszkodzenia błony naczyniowej oka (choroidopatia nadciśnieniowa) czy nerwu wzrokowego (neuropatia nadciśnieniowa).

Przyczyny retinopatii nadciśnieniowej

Wysokie ciśnienie krwi, które występuje przy nadciśnieniu, w niekorzystny sposób ingeruje w układ krążenia pacjenta. Wraz z jego wzrostem dochodzi do patologicznych zmian w naczyniach krwionośnych. Mogą one prowadzić do zaburzeń w przepływie krwi oraz niedotlenienia siatkówki, co negatywnie wpływa na jej funkcjonowanie.

Retinopatii nadciśnieniowej nie należy mylić z retinopatią cukrzycową, która występuje jako jedno z powikłań w przebiegu cukrzycy. Obie te choroby mają zbliżone objawy, jednak ich przyczyny są różne, przez co wymagają zupełnie odrębnego podejścia do leczenia.

Objawy retinopatii nadciśnieniowej

Przyjmuje się, że retinopatia spowodowana utrzymującym się przewlekle wysokim ciśnieniem tętniczym krwi ma 4 stopnie rozwoju. Poniżej przedstawiamy objawy typowe dla każdego z nich.

Stopień I – czynnościowe zmiany w naczyniach siatkówki: w tym stadium rozwoju choroby obserwuje się zwężenie tętnic oraz tętniczki rozciągnięte na swoim przebiegu.

Stopień II – naczynia dodatkowe zmienione strukturalnie: tętnice o wyglądzie drutu miedzianego o nieregularnej średnicy, objaw skrzyżowania Salus-Gunna.

Stopień III – dodatkowe uszkodzenia siatkówki: w tym stadium rozwoju choroby dochodzi do ognisk niedokrwienia siatkówki oraz krwotoków, występują też osady lipidowe układające się wokół obrzękniętej plamki żółtej.

Stopień IV – obrzęk tarczy nerwu wzrokowego: zwyrodnienie siatkówki oka z bliznowaceniem, odrywanie się obkurczonej błony od podłoża, pogorszenie ostrości wzroku, postępujące zawężenie pola widzenia.

Retinopatia nadciśnieniowa rozwija się przez wiele lat, często nie dając widocznych objawów w początkowych stadiach. Skutki choroby mogą być poważne i obejmować nawet utratę wzroku, dlatego też zaleca się regularne poddawanie się rutynowym badaniom okulistycznym.

Diagnostyka i leczenie retinopatii nadciśnieniowej

Osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze powinny być w stałym kontakcie nie tylko z lekarzem prowadzącym terapię tej choroby (np. kardiologiem), ale również z lekarzem okulistą. Znając historię medyczną danego pacjenta, specjalista taki może być szczególnie wyczulony na możliwość wystąpienia ogółu zmian obserwowanych w siatkówce w przebiegu choroby podstawowej. W przypadku zauważenia objawów retinopatii nadciśnieniowej jest także w stanie udzielić szybkiej reakcji i w końcowym efekcie zapobiec zniszczeniom, jakie nieustabilizowane powikłania nadciśnienia tętniczego mogą wyrządzić w obrębie narządu wzroku.

Podstawowym testem, jaki stosuje się w diagnostyce retinopatii nadciśnieniowej, jest badanie dna oka. Polega ono na ocenie stanu naczyń krwionośnych siatkówki, przede wszystkim pod kątem tego, czy nie doszło do ich zwężenia bądź innych zmian strukturalnych. W wykrywaniu retinopatii pomocne są także inne metody diagnostyczne, takie jak tonometria, badania OCT i angio-OCT, jak również podstawowe badanie ostrości wzroku.

Leczenie retinopatii nadciśnieniowej ma na celu przede wszystkim kontrolę ciśnienia tętniczego, aby zapobiec dalszym uszkodzeniom naczyń krwionośnych w siatkówce i chronić narząd wzroku. W terapii stosuje się różnorodne metody, które mogą różnić się m.in. w zależności od wieku pacjenta.

Podstawą leczenia jest farmakoterapia. Stosowane w przebiegu choroby środki należą przede wszystkim do inhibitorów konwertazy angiotensyny. U osób starszych muszą być one jednak dawkowane z dużą ostrożnością, ponieważ gwałtowne obniżenie ciśnienia tętniczego może u nich doprowadzić do udaru niedokrwiennego mózgu.

W przypadku, gdy pacjentami są dzieci, często stosuje się leki moczopędne (np. tiazydy), a także beta-blokery, które wpływają na podkorową regulację ciśnienia tętniczego.

W niektórych przypadkach zaleca się leki działające na ośrodkowy układ nerwowy, takie jak klonidyna i rilmenidyna. Pomagają one w obniżeniu ciśnienia krwi przez redukcję impulsów nerwowych prowadzących do zwężenia naczyń.

Obok farmakoterapii istotną rolę w leczeniu retinopatii nadciśnieniowej odgrywa modyfikacja stylu życia. Ograniczenie spożycia soli jest jednym z kluczowych zaleceń dietetycznych, ponieważ nadmiar sodu może prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi. Ponadto wskazana jest regularna aktywność fizyczna, która poprawia ogólną kondycję i zapobiega chorobom układu sercowo-naczyniowego.

FAQ

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/lista/81294,choroby-oczu-w-przebiegu-nadcisnienia-tetniczego

https://www.bezokularow.pl/poradnik/retinopatia-nadcisnieniowa-objawy-i-leczenie

https://rankingsoczewek.com/porady/dxxq/angiopatia-oka-wszystko-co-warto-wiedziec.html