Film łzowy: rola i znaczenie dla zdrowia oczu. Zespół suchego oka

Film łzowy (potocznie łzy) jest strukturą, która pokrywa powierzchnię oka. To bardzo cienka substancja, która chroni oczy przed czynnikami zewnętrznymi, zanieczyszczeniami, zapewniając im odpowiedni poziom nawilżenia. Do gabinetów lekarzy okulistów często zgłaszają się Pacjenci, u których film łzowy został przerwany, w związku z czym nabłonek wysycha i dochodzi do różnych patologii. Sprawdź, co może powodować zaburzenia ciągłości filmu łzowego i jak go odbudować. Dowiedz się, jak walczyć z zespołem suchego oka i odzyskaj komfort widzenia.

Czym jest film łzowy? Skład filmu łzowego 

Jak już wspomnieliśmy na początku artykułu, film łzowy to cienka wydzielina ochronna pokrywająca powierzchnię oka. Film łzowy wydzielają gruczoły łzowe zlokalizowane w górnym kąciku oczodołu. Zastanawiasz się, z czego składa się film łzowy? Wielu Pacjentów nie ma świadomości, iż film łzowy ma strukturę warstwową I składa się z:

• warstwy lipidowej (tłuszczowej) wydzielanej przez gruczoły Meiboma znajdujące się w tarczkach powiek,
• warstwy wodnej wydzielanej przez gruczoły łzowe (składa się głównie z wody, białka, elektrolitów, mucyny),
• warstwy śluzowej (mucynowej) wydzielanej przez komórki kubkowe spojówki.

Należy nadmienić, iż warstwy te są systematycznie wymieniane dzięki łzawieniu oczu i produkcji łez. Jak podkreślają lekarze okuliści, film łzowy musi mieć odpowiedni skład i być wytwarzany w danej ilości. Jakiekolwiek nieprawidłowości w jednej z powyższych warstw filmu łzowego skutkują m.in. rozwojem tzw. syndromu suchego oka.

Jaka jest rola filmu łzowego?

Główną rolą filmu łzowego jest ochrona oczu przed ewentualnymi uszkodzeniami. Substancja ta ma też usuwać wszelkie zanieczyszczenia, jakie osiadają na powierzchni rogówki i zmniejszać tarcie pomiędzy tkankami. Film łzowy ma też za zadanie nawilżać oczy i zapobiegać zmęczeniu narządu wzroku podczas codziennego funkcjonowania. Wyrównuje powierzchnię oka, zapewnia poślizg powiekom i zabezpiecza oko przed zakażeniem. Łzy zawierają substancje przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, iż to dzięki filmowi łzowemu nie czujemy pieczenia oczu i innych nieprzyjemnych dolegliwości. Film łzowy ma także wpływ na jakość ostrości widzenia.  

Warstwa tłuszczowa utrudnia odparowywanie łez, pozwala zachować stabilność filmu łzowego i pozwala na swobodne poruszanie gałkami ocznymi. Warstwa wodna ma właściwości przeciwbakteryjne, zapewnia optymalne nawilżenie nabłonka rogówki i dostarcza do niego tlen. Z kolei warstwa mucynowa gwarantuje ścisłe przyleganie oraz utrzymywanie się filmu łzowego na rogówce oka. 

Co powoduje zaburzenia filmu łzowego? Zespół suchego oka

Zaburzenia warstwy wodnej filmu łzowego mogą być skutkiem przyjmowania niektórych leków, długotrwałej pracy wzrokowej, nałogowego palenia tytoniu, czy noszenia soczewek kontaktowych. Przyczyną zmniejszenia wydzielania łez może być również przebyty zabieg laserowej korekcji wzroku, częste przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, smog, czy urazy oka. Zespół suchego oka (ZSO) jest często diagnozowany u Pacjentów z cukrzycą, chorobami tarczycy, zespołem Sjorgena. ZSO powoduje u chorych duży dyskomfort pod postacią:

• uczucia suchości, 
• piasku pod powiekami,
• pieczenia,
• zmęczeniem oczu,
• swędzenia,
• problemów z ostrością wzroku,
• zwiększonej wrażliwości na światło. 

Jak leczymy ZSO? Najczęściej stosuje się leczenie objawowe (krople nawilżające, tzw. sztuczne łzy). Najkorzystniej jest aplikować krople bez konserwantów. Jakie badania ułatwiają rozpoznanie zaburzeń filmu łzowego?

Badanie czasu przerwania filmu łzowego

Czas przerwania filmu łzowego to czas, jaki upływa między mrugnięciem umożliwiającym rozprowadzenie łez po powierzchni oka i odtworzenie ciągłości filmu łzowego aż do momentu jego przerwania. Badanie czasu przerwania filmu łzowego pozwala ocenić grubość i jakość warstwy lipidowej filmu łzowego, która odpowiada za napięcie powierzchniowe, a także stabilność filmu łzowego. Badanie czasu przerwania filmu łzowego wykonujemy w diagnostyce zespołu suchego oka, jak i wielu innych zaburzeń nawilżania powierzchni oka. W diagnostyce ZSO pomocne jest też badanie w lampie szczelinowej, test Schirmera i badanie gruczołów Meiboma.

FAQ

Jak odbudować film łzowy? 

Zaburzenia filmu łzowego leczymy objawowo, stosując preparaty sztucznych łez z dodatkiem substancji zwiększającej lepkość. Bardzo ważne jest też unikanie przebywania w klimatyzowanych, zadymionych i zanieczyszczonych pomieszczeniach. Więcej informacji na ten temat tego typu problemów okulistycznych, mogą udzielić Ci nasi wykwalifikowani i doświadczeni specjaliści. 

Jaka jest rola łez?

Łzy wydzielane przez gruczoł łzowy zabezpieczają powierzchnię oka przed nadmiernym wysuszaniem i zanieczyszczeniami. Pozwalają utrzymać rogówkę w dobrej kondycji i zachować optymalne widzenie.

Co się dzieje, kiedy pojawiają się zaburzenia wydzielania filmu łzowego?

Niewystarczająca ilość cienkiej warstwy ochronnej, jaką jest film łzowy, powoduje uczucie suchości, podrażnienia lub piasku w oku. Możemy mieć wrażenie obecności ciała obcego w oku, odczuwać każde mrugnięcie, pieczenie, zmęczenie oczu. Więcej informacji na temat ZSO mogą przekazać Ci doświadczeni eksperci z naszej kliniki Optegra.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68623,badania-filmu-lzowego [dostęp: 17.07.2023 r.]